De financiële huishouding van gemeenten ontwikkelt zich in een zorgelijke richting door de groeiende druk van het sociaal domein. Dat wordt weer bevestigd door een onderzoek van onderzoeks- en adviesbureau BDO op basis van een analyse van de gemeentelijke jaarrekeningen over 2019.
Opvallend is dat de uitgaven voor de Wmo in dat jaar nog harder zijn gestegen dan die voor jeugdzorg. Oorzaken zijn het Wmo-abonnementstarief en de vergrijzing.
Grootste uitgaven aan Jeugd en Wmo
De clusters Jeugd (€ 5.651 miljoen) en Maatschappelijke ondersteuning (€ 7.097 miljoen) zijn binnen het sociaal domein het grootst. In absolute zin stijgen de netto lasten van deze clusters in 2019 ook het hardst. Samen veroorzaken ze € 1,1 miljard van de totale stijging van € 1,4 miljard in het sociaal domein.
Gestegen uitgaven Wmo
Het cluster Maatschappelijke ondersteuning kent in 2019 voor het eerst de grootste stijging van de netto lasten in absolute zin (€ 594 miljoen). Vooral de netto lasten voor Maatwerkdienstverlening 18+ zorgen voor deze stijging. Mogelijke oorzaken hiervoor liggen bij de introductie van het abonnementstarief voor de Wmo. De hulp bij het huishouden kende voornamelijk een grote stijging tussen 2018 en 2019 (12,7%). Het aantal mensen dat gebruik maakt van Wmo-voorzieningen neemt ook toe, dit is onder andere te verklaren door de vergrijzing.
Gestegen uitgaven Jeugd
Het cluster Jeugd lost in 2019 het cluster Inkomen & Participatie af als het tweede cluster qua omvang. De stijging van de netto lasten voor Jeugd wordt vooral veroorzaakt door de sterk gestegen kosten en het grotere beroep op jeugdzorg.
Financiële positie gemeenten steeds meer onder druk
De gemeentelijke uitgaven aan het sociaal domein laten in 5 jaar tijd een stijging zien van ruim 25%. De beschikbare budgetten stegen niet in dezelfde verhouding mee. Dit bevestigt dat de ontwikkelingen in het sociaal domein de financiële positie van gemeenten steeds meer onder druk zetten.
Meer informatie
BDO voerde het onderzoek uit in opdracht van Divosa, de VNG en de NDSD. Hieronder het onderzoeksrapport.