In het nieuwe inburgeringsstelsel zorgen gemeenten ervoor dat nieuwkomers zo snel mogelijk de Nederlandse taal leren en aan het werk gaan. Meedoen is immers de beste weg naar een succesvolle inburgering. Daarbij zullen maatwerk en snelheid centraal staan.
Prestatiebekostiging
Gemeenten moeten vreemdelingen zogenoemde leerroutes aanbieden om hen te laten inburgeren. Gemeenten ontvangen geld voor de bekostiging van die leerroutes. Het aantal mensen dat succesvol is ingeburgerd en dus ook de leerroute succesvol heeft afgesloten gaat meetellen bij de bekostiging. Daarbij wordt een deel van het inburgeringsbudget, namelijk circa 25% van het totale budget voor de leerroutes, over gemeenten verdeeld op basis van resultaten. Gemeenten die bovengemiddelde prestaties leveren worden financieel beloond met relatief meer te besteden budget en andersom ontvangen gemeenten die relatief slecht presteren minder budget.
Weloverwogen inkopen en contracteren
Gemeenten kunnen invloed uitoefenen op de resultaten (d.w.z. het aantal mensen dat succesvol is ingeburgerd en dus ook de leerroute succesvol heeft afgesloten). Dat kunnen zij doen door (1) kwalitatief hoogwaardige leerroutes in te kopen en (2) goede begeleiding te bieden aan de inburgeraar. Het is dus belangrijk om goede contracten met aanbieders van leerroutes te sluiten en daarin bijvoorbeeld af te spreken dat en hoe de gemeente toezicht uitoefent op de kwaliteit van zowel de leerroutes als de aanbieders (denk aan inspectie- en enquêtebevoegdheden) en af te spreken dat en hoe gebrekkige kwaliteit en eventuele fraude door de aanbieders wordt gesanctioneerd. Daarnaast is het belangrijk om te investeren in een ambtelijk apparaat van voldoende omvang om de inburgeraars goede begeleiding te bieden, of om die begeleiding bij private aanbieders in te kopen. Vanwege de prestatiebekostiging loont het om hier op in te zetten.