Ongeveer 550.000 huishoudens leven in ‘energiearmoede’. Ze wonen in een slecht geïsoleerd huur- of koophuis en hebben daardoor te maken met hoge energiekosten. Vaak gaat dat gepaard met een laag inkomen. Dat komt naar voren uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waar TNO donderdag tekst en uitleg bij geeft.
“Als de gasprijs zoals verwacht flink gaat stijgen, kunnen ze in de problemen komen”, aldus TNO-onderzoeker Peter Mulder. “Huurders zijn voor dit soort verduurzaming afhankelijk van de verhuurder. Eigenaren van een energieslurpend huis hebben vaak het geld niet om in betere isolatie te investeren.” Hij pleit ervoor dat de Rijksoverheid helpt bij het verduurzamen. “Deze mensen zijn lang niet allemaal arm. Er zijn genoeg huishoudens die het energiezuinig maken van hun woning wel kunnen betalen, maar daar als huurder niet zelf over kunnen beslissen.”
Energiearmoede en inkomensarmoede hebben met elkaar te maken, maar vallen volgens TNO lang niet altijd samen. De energiearmoede in Nederland concentreert zich, anders dan de lage inkomens, in hooguit vijf gemeenten. In 7 procent van de wijken is meer dan een op de tien huishoudens energiearm. Daardoor kan het probleem eenvoudiger per gemeente of regio worden aangepakt.
Volgens Mulder hebben veel huishoudens nu nog geen probleem met het betalen van de energierekening. “Maar als de gasprijs verder gaat stijgen zal een deel van deze groep alsnog een betalingsprobleem krijgen. Door met gericht beleid juist nu meer huizen te verduurzamen kunnen we dat voorkomen.”
Het blijkt overigens niet per se een probleem van de grote steden. “Anders dan vaak wordt aangenomen doet het zich vooral buiten de Randstad voor: in het noorden, oosten en zuidoosten van het land en deels in Zeeland.”
De Woonbond zou vooral graag zien dat er iets wordt gedaan aan de hoge energielasten van veel huurders. “De stookkosten zijn gezien hun inkomen te hoog, of ze zetten de kachel in de winter erg laag om te zorgen dat ze financieel niet in de problemen komen. De woonlasten, huur en energie bij elkaar zijn voor veel huurders gewoon te hoog. Dat is veel te lang een blinde vlek geweest bij het kabinet”, aldus directeur Zeno Winkels.
De bond zegt al langer te pleiten voor het aanpakken van de onzuinigste woningen. “Om verhuurders in beweging te krijgen is een huurbevriezing voor die woningen vanzelfsprekend. Dat zet een rem op stijgende woonlasten aan de huurkant, terwijl het verhuurders stimuleert om deze woningen te verduurzamen”, aldus Winkels. “Het afschaffen van de verhuurderheffing, de belasting op sociale huur waar in het kader van Prinsjesdag over wordt gesproken, helpt ook bij het betaalbaar sneller verduurzamen van corporatiewoningen.”
Volgens de PvdA is de waarschuwing van TNO terecht. “Als de energierekening gemiddeld met 400 euro omhooggaat, vrees ik echt voor een ramp. Het demissionaire kabinet laat mensen letterlijk in de kou staan”, aldus Tweede Kamerlid Joris Thijssen. Zijn partij gaat voorstellen indienen omdat volgens Thijssen ook andere oplossingen mogelijk zijn voor het probleem. “Verlaag bijvoorbeeld de energiebelasting voor huishoudens en laat grote bedrijven meer betalen. Of schaf de verhuurderheffing af.”