De VNG heeft in haar consultatiereactie over de Tijdelijke wet opvang ontheemden Oekraine (Tw Oek) aandacht gevraagd voor het toenemend aantal uitvoeringsproblemen bij gemeenten.
Uit de crisisstructuur
Onder de Tw Oek wordt de opvang van Oekraïense ontheemden niet meer uitsluitend als een crisis- en veiligheidsvraagstuk benaderd, maar als een tijdelijke taak van gemeenten. Dit past volgens de VNG in de fase waarin we nu zitten. Van opvang tot integratie is immers een verantwoordelijkheid van het lokaal bestuur in de volle breedte. Met het langetermijnperspectief Oekraïne, waarin de nadruk wordt gelegd op participatie en zelfredzaamheid van Oekraïense ontheemden, wordt deze brede verantwoordelijkheid van gemeenten alleen maar groter.
Uitvoerbaarheid
In de consultatiereactie heeft de VNG een aantal punten genoemd die ten goede komen aan de inhoud van het wetsvoorstel en de gevolgen daarvan – in termen van uitlegbaarheid en uitvoerbaarheid – voor gemeenten. Hierbij gaat het onder andere om het beleggen van een regionale coördinerende taak, het monitoren van de gevolgen van de Tw Oek en de noodzaak om tijdig te komen met een overgangsplan voor de geplande overdracht naar het COA. Wel maakt de VNG zich zorgen over de toenemende signalen van gemeenten over uitvoeringsproblemen, onder andere rond de organisatie van onderwijs(huisvesting) en de toegang tot geestelijke gezondheidszorg.
Derdelanders
Naast haar reactie op de wet, dringt de VNG bij de staatssecretaris er op aan om op korte termijn duidelijkheid te scheppen over de derdelanders. Deze groep zit nu nog in de gemeentelijke opvang zitten, maar valt na 4 maart 2023 niet meer onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming vallen en heeft dus geen recht meer op opvang. Het is voor gemeenten nog steeds niet duidelijk wat er met deze groep mensen gaat gebeuren.