De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het initiatiefwetsvoorstel Tijdelijke noodwet betaalbare energie. Het advies is op 7 april 2022 openbaar gemaakt.
Achtergrond initiatiefwetsvoorstel
De initiatiefnemers willen met het voorstel compensatie bieden aan huishoudens voor de sterk gestegen energiekosten. Voorgesteld wordt om de BTW tijdelijk te verlagen naar nul procent voor het niet-zakelijk gebruik van aardgas en elektriciteit. Ook wordt een verhoging van het budget voor de energietoeslag met € 400 miljoen voorgesteld.
In haar advies merkt de Afdeling advisering vooraf op dat het voorstel en de toelichting op veel beleidsmatige, juridische en wetstechnische aspecten tekortschiet. Meer concreet maakt de Afdeling advisering opmerkingen over de verhouding van het voorgestelde BTW-nultarief tot het Europese recht, over de doeltreffendheid en effecten hiervan en over de uitvoeringsaspecten. Ook wordt ingegaan op de verhouding van dit voorstel tot het nog in te dienen wetsvoorstel voor de eenmalige energietoeslag.
BTW-nultarief
Voorgesteld wordt een BTW-tarief van nul procent voor de levering van gas en elektriciteit voor niet-zakelijk gebruik. De Afdeling advisering ziet echter niet op basis van welke bepaling van de Europese BTW-richtlijn dit toegestaan zou zijn. Ook roept het afhankelijk maken van het nultarief van het type gebruik vragen op in het licht van de BTW-richtlijn.
Daar komt bij dat het onderscheid tussen zakelijk en niet-zakelijk gebruik maar een beperkte betekenis heeft, mede gezien de beperkte functie van dit onderscheid bij de heffing van de energiebelasting. Als gevolg van het voorstel moeten echter wel meer gegevens worden geadministreerd. In dat verband acht de Afdeling advisering het ook noodzakelijk dat de Belastingdienst een uitvoeringstoets verricht.
Daarnaast wijst zij erop dat een dergelijke algemene maatregel tot gevolg heeft dat alle huishoudens, ongeacht hun financiële situatie, ervan profiteren. De maatregel legt daardoor een groot beslag op de overheidsfinanciën. Ongerichte financiële ondersteuning kan er ook toe leiden dat energieleveranciers gemakkelijker hun prijzen zullen verhogen, waardoor de baten van de maatregel dan vooral bij hen belanden.
Verhoging energietoeslag
De initiatiefnemers stellen ook voor om het budget voor de eenmalige energietoeslag met € 400 miljoen te verhogen. Daarmee is het een aanvulling op het wetsvoorstel van de regering tot introductie van een energietoeslag aan huishoudens met een laag inkomen. Het ligt volgens de Afdeling advisering meer voor de hand om bij dat wetsvoorstel een amendement in te dienen.