Staatssecretaris Vicky Maeijer van Langdurige en Maatschappelijke Zorg (VWS) nam maandag op het ministerie twee adviezen in ontvangst van de Raad van Ouderen (RvO) in antwoord op vragen van VWS over het activeren van ouderen. De publicaties gaan in op het versterken van ouderenparticipatie in de samenleving en in beleidsvorming. De RvO doet aanbevelingen aan de overheid om de juiste randvoorwaarden te scheppen, een strategie te ontwikkelen voor de lange termijn en beleidsparticipatie door ouderen verplicht te stellen.
In het eerste advies Sociale participatie: smeerolie voor de samenleving – Met de kennis en ervaring van ouderen gaat de RvO in op de vraag hoe de bijdrage van ouderen nog verder versterkt kan worden. De RvO organiseerde voor dit advies gesprekstafels met de regionale ouderennetwerken en de landelijke seniorenorganisaties. Uit de vele gesprekken blijkt dat ouderen op veel verschillende manieren al actief zijn. Om de bijdrage van ouderen verder te versterken, is het belangrijk dat de overheid de juiste randvoorwaarden schept. Een belangrijke aanbeveling van de RvO is om alle kennis die al aanwezig is te gebruiken en nu, met elkaar, aan de slag te gaan. Ook adviseert de raad om een strategie te ontwikkelen voor de lange termijn en als overheid betrokken en betrouwbaar te zijn. Daarnaast belicht de RvO o.a. het activeren van de samenleving – en specifiek ouderen – in zorgen en omzien naar elkaar.
Volwaardige beleidsparticipatie van ouderen
De kennis en ervaring van ouderen wordt nog te weinig benut bij het maken van beleid. Samen met het gevraagde advies over sociale participatie komt de RvO daarom met een ongevraagd advies over beleidsparticipatie: Ouderen aan de beleidstafel: de afvinkparticipatie voorbij. Dit advies brengt de kwaliteiten van ouderen en experts samen. De RvO benadrukt de kansen en waarde die volwaardige beleidsparticipatie van ouderen biedt voor zowel de samenleving als ouderen. De conclusie is dat plannen en beleid beter worden als ouderen vanaf begin tot eind betrokken zijn bij het hele proces, van ontwerptafel tot uitvoering. De belangrijkste aanbeveling luidt dan ook: ‘Maak beleidsparticipatie door ouderen verplicht in beleidsprocessen.’
Onafhankelijk adviesorgaan van VWS
VWS vroeg de RvO eind 2023 om advies over hoe de samenleving – in algemene zin – kan worden opgeroepen en geactiveerd om te zorgen voor en/of om te zien naar elkaar. Met als specifieke vraag hoe de groep vitale ouderen kan worden geactiveerd. Het verzoek van VWS was om vooral te kijken naar de ouderen die wel bereid en in staat zijn om een bijdrage te leveren, maar dit uit zichzelf niet doen. De RvO is sinds 2018 het onafhankelijk adviesorgaan van de minister van VWS als het gaat om thema’s vanuit ouderenperspectief en geeft gevraagd en ongevraagd advies. De laatste adviesvraag van VWS leidt tot deze twee publicaties van de RvO.