Willen we de ouderenzorg betaalbaar houden, dan moet het tegengaan van ondervoeding hoger op de agenda. Grote aantallen ouderen zijn ondervoed, en hun aantal zal de komende jaren hard stijgen. De zorgkosten voor ondervoeding zijn met 1,8 miljard euro nu al hoger dan die voor obesitas. Mantelzorgers en zorgprofessionals in de wijk herkennen de risicofactoren van ondervoeding vaak niet. Daardoor is preventie en vroegsignalering moeilijk. Ouderen zelf en hun omgeving, zorgprofessionals, verzekeraars en ook gemeenten hebben baat bij een domeinoverstijgende aanpak van ondervoeding gericht op het vroeger signaleren van ondervoeding.
Het Kenniscentrum Ondervoeding meldt dat momenteel 16 procent van de thuiswonende ouderen en 38 procent van de ouderen in de geriatrie ondervoed is. Door de dubbele vergrijzing (meer ouderen die ook nog eens gemiddeld steeds ouder zijn) zal dit aantal ook daarna snel toenemen. Zonder koerswijziging zullen in 2027 meer dan 100000 ouderen ondervoed zijn.
Mantelzorgers en wijkzorgprofessionals herkennen de vroege signalen van ondervoeding vaak niet. Dat komt onder meer omdat ouderen zelf vaak overschatten hoe gezond zij eten, ouderen en zorgprofessionals het risico op ondervoeding en de gevolgen onderschatten, en omdat ondervoeding uiterlijk vaak lastig te zien is: iemand met overgewicht kan ook ondervoed zijn. De gebrekkige signalering leidt tot vertraagde interventies en verhoogt de kans op ernstige gezondheidscomplicaties bij ouderen.
Een effectieve aanpak van ondervoeding vereist niet alleen bewustwording bij ouderen en hun naasten, maar ook gerichte scholing voor mantelzorgers en wijkzorgprofessionals. Zij moeten de vroege signalen van ondervoeding leren herkennen en gepast reageren. Dit kan bijvoorbeeld door middel van scholing, voorlichtingscampagnes en het ontwikkelen van heldere richtlijnen voor vroegsignalering.
Gemeenten, zorgverzekeraars en hogescholen met opleidingen in zorg en voeding moeten een actieve rol spelen in het ondersteunen van deze initiatieven. Een domeinoverstijgende netwerkaanpak is effectief en levert veel op: elke euro geïnvesteerd in de preventie en vroegtijdige signalering van ondervoeding levert volgens het Kenniscentrum Ondervoeding 3,27 euro aan maatschappelijk rendement op.
Meer informatie
Hogeschool Inholland doet onderzoek naar ondervoeding onder ouderen. Zij willen zorgprofessionals meer handelingsperspectief geven door in gezamenlijkheid op de werkvloer van elkaar te leren. Ook willen ze de bewustwording bij de ouderen en mantelzorgers aanwakkeren door diverse innovaties waarbij sociale en technologische benaderingen letterlijk de kers op de taart verzorgen.