Minister Carola Schouten (Armoedebestrijding) wil het debat aangaan met de Tweede Kamer over het afwegen van privacyregels tegenover manieren om mensen uit de armoede te helpen. De bewindsvrouw zegt dat de privacywet soms in de weg zit, vooral als de overheid mensen wil bereiken die recht hebben op bepaalde sociale regelingen, maar hiervan geen gebruik maken.
Het komt vrij vaak voor dat mensen met een kleine beurs geen aanspraak doen op regelingen die speciaal voor hen bedoeld zijn. In een debat met de Kamer verwijst Schouten naar onderzoek van de Algemene Rekenkamer waaruit dat naar voren komt.
Als voorbeeld noemt ze de aanvullende inkomensvoorziening ouderen (AIO), voor mensen die geen volledige AOW hebben opgebouwd. Deze regeling vult hun AOW aan tot het bijstandsniveau. Op deze manier komen mensen op het sociaal minimum, het bedrag dat ze volgens de overheid nodig hebben om rond te komen. De Sociale Verzekeringsbank (SVB), de instantie die deze regeling uitvoert, weet in veel gevallen wie hierop recht heeft, “maar mag de gegevens niet delen van de privacywetgeving”.
Minister Schouten vertelt de Kamer dat ze met de SVB, uitkeringsinstantie UWV en gemeenten aan het kijken is “hoe we gerichter mensen kunnen benaderen om te zeggen: misschien heeft u recht op een aanvulling”. Zij doen dat nu wel binnen de kaders van de privacywet, benadrukt de bewindsvrouw.
“Maar hier lopen we toch best wel vaak tegenaan, dus het kan zijn dat ik het debat ga zoeken met uw Kamer wat we dan belangrijker vinden op dat moment”, voegt ze toe. Volgens Schouten is het ook logisch dat de privacywet serieus wordt genomen, omdat de overheid bij de aanpak van fraude de privacywetten in sommige gevallen juist heeft overtreden.
“Maar het vervelende is dat het ons op dit moment ook belemmert als we de goede dingen willen doen, om de juiste mensen goed te bereiken”, verzucht Schouten.
Hetzelfde geldt overigens bij het voorkomen dat mensen in de (problematische) schulden terechtkomen. Zo merkte de VVD op dat gemeenten zelf nauwelijks intern informatie kunnen delen over mensen die gemeentelijke belastingen niet betalen. Wanbetalers kampen veelal met financiële problemen, en gemeenten (die ook over schuldhulpverlening gaan) willen deze mensen juist graag snel in het vizier hebben, zodat ze geholpen kunnen worden voordat het te laat is.
Gemeenten worstelen hier zelf ook mee, zegt Schouten. Ze hoopt dat het kabinet dit makkelijker kan maken, zonder dat er situaties ontstaan waarbij “echt iedereen aan de sjouw kan met een brief dat iemand in de problemen zit”.