Uit nieuw onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) onder 16- tot 24-jarigen blijkt dat het goed is voor jongeren om actief mee te doen in de samenleving. Maar er zitten ook grenzen aan die participatie. Vooral jongeren die intensieve mantelzorg bieden aan een ziek familielid of een naaste ervaren veel tijdsdruk en een lager welbevinden. De vraag is dan ook wat we als samenleving van jongeren kunnen en mogen vragen als het gaat om mantelzorg.
Er zijn op dit moment ongeveer 2 miljoen Nederlandse jongeren van 16 tot 24 jaar. Zij doen bijna allemaal actief mee in de samenleving. Ze gaan naar school, hebben een (bij)baan en doen vrijwilligerswerk of mantelzorg. Driekwart van de jongeren combineert verschillende zaken; vaak school en werk. Vooral de jongeren tussen de 16 en 20 jaar, de jongeren zonder migratieachtergrond en jongeren met minstens een havo-, vwo- of mbo-2-diploma zijn op meerdere fronten actief. Ze geven aan dat ze meer tijdsdruk ervaren, maar hebben ook vaker het gevoel een steentje bij te dragen aan de maatschappij.
Ondersteuning jonge mantelzorgers
Eén op de vier jongeren tussen de 16 en 24 jaar (een half miljoen mensen) geeft mantelzorg aan een familielid of naaste die ziek is of zorg nodig heeft. De jongeren die intensief mantelzorgen (10 procent van alle jongeren, ongeveer 200.000 personen) zijn minder tevreden over hun leven, minder gelukkig en ervaren meer tijdsdruk dan anderen. Zij hebben niet altijd voldoende of de juiste kennis en vaardigheden om mantelzorg te verlenen en beknibbelen vaak op hun vrije tijd om die zorgtaken uit te voeren.
Om hun welbevinden te verbeteren, is het belangrijk dat zorgtaken van jongeren op het werk worden besproken en dat gemeenten deze jongeren ondersteunen en waarderen. Dat kan onder meer door cursussen aan te bieden over het omgaan met een zieke naaste en door waardering te uiten met bijvoorbeeld een mantelzorgcompliment.
Maatschappelijke discussie
Vanwege de vergrijzing en het tekort aan zorgpersoneel zal de druk op de mantelzorg, dus ook bij jongeren, de komende tijd alleen maar toenemen. De vraag die daarbij naar voren komt is of we als samenleving intensieve mantelzorg door jongeren vanzelfsprekend vinden. Zeker gezien de resultaten uit het SCP-onderzoek dat het boven een bepaald aantal uren negatief uitpakt voor jongeren. Wat kan de overheid doen om problemen bij jongeren te voorkomen? Allereerst door te faciliteren dat jonge mantelzorgers goed worden ondersteund door gemeenten en werkgevers. In de tweede plaats door de maatschappelijke discussie over dit thema een stap verder te brengen door scherp te zijn over wat wel en niet van jongeren kan worden verwacht.