In de eerste helft van 2020 is de instroom van het totaal aantal onderzoeken bij de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) redelijk stabiel ten opzichte van dezelfde periode in 2019. Tijdens en vlak na de intelligente lockdown ervaart de RvdK een daling van het aantal onderzoeken op het gebied van Gezag en Omgang, schoolverzuim en straf. Het aantal beschermingsonderzoeken is iets gestegen, er is geen toename van het aantal spoedzaken. De behandeling van onderzoeken door de RvdK is ondanks de coronamaatregelen altijd doorgegaan. “Helaas zien we in veel gezinnen die bij de RvdK komen voor onderzoek dat er sprake van is van geweld of een onveilige situatie. En door de coronamaatregelen blijft het een zware tijd voor kwetsbare kinderen en hun gezinnen, daar blijven wij alert op,” aldus Herke Elbers, algemeen directeur RvdK.
Tijdens de intelligente lockdown heeft de RvdK op aangepaste wijze onderzoeken gedaan naar kwetsbare kinderen en hun gezinnen . “Hierbij werd gekeken naar wat mogelijk en nodig was. Daarin werken we nauw samen met de meldende organisaties zoals gemeenten en Veilig Thuis, en met de gecertificeerde instellingen (GI’s),”aldus Elbers.
Gedurende de lockdown was het voor RvdK-medewerkers niet mogelijk cliënten op kantoor te spreken of om huisbezoeken te maken. Alle afspraken en gesprekken met cliënten zijn telefonisch of via beeldbellen gedaan. Uitzondering hierop waren de spoedzaken, want als een kind in een acuut onveilige situatie zit, dan komt de RvdK direct in actie en is er persoonlijk contact. Als het nodig is dragen de medewerkers hierbij een mondkapje, bril en handschoenen. Elbers: “Dit doen wij om mogelijke besmetting en verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Wij realiseren ons dat dit extra invloed heeft op het eerste contact met clienten. Maar de veiligheid voor kinderen, verzorgers en medewerkers staat voorop.”
Beschermingsonderzoeken, scheidingsonderzoeken en schoolverzuim
In de eerste 6 maanden van 2020 zijn in totaal ruim 9.000 beschermingsonderzoeken aangemeld bij de RvdK omdat er zorgen waren om een kind en vrijwillige hulp niet toereikend was. De RvdK onderzoekt vervolgens wat er nodig is om een kind te beschermen. In 2019 waren het in dezelfde periode ruim 8.800 zaken. In het eerste kwartaal 2020 ontving de RvdK meer verzoeken tot beschermingsonderzoek, tijdens de lockdown waren dit er minder.
Bij conflictscheidingen kan de rechter de RvdK vragen een onderzoek te doen en advies te geven. Het aantal onderzoeken ‘Gezag en Omgang’ door de RvdK in de eerste helft van 2020 is ruim 2.000. Dit is lager dan de ruim 2.500 zaken in 2019. Tijdens de lockdown waren er nauwelijks zittingen van de rechtbanken. Het effect van de sluiting van de scholen is ook terug te zien in de daling van het aantal onderzoeken bij schoolverzuim door de RvdK. Tot en met juni 2020 is de instroom 760 zaken. In het eerste deel van 2019 waren het ruim 1.200 onderzoeken.
Jeugdstrafzaken en werk- en leerstraffen
De RvdK doet onderzoek in jeugdstrafzaken en geeft een passend (straf-)advies. Dit helpt een jongere om niet in herhaling te vallen en draagt bij aan zijn ontwikkeling. Bij de RvdK zijn in het eerste half jaar van 2020 bijna 4.900 strafzaken ingestroomd, in dezelfde periode in 2019 waren dit er 5.350. Tijdens de lockdown waren er uitgaansbeperkingen en samenscholingsverboden voor jongeren, mogelijk zijn hierdoor minder jongeren aangehouden en vervolgd door politie en OM.
Tussen half maart en eind april heeft de RvdK in overleg met minister Dekker (Rechtsbescherming) besloten de taakstraffen op te schorten omdat de veiligheid van de gezondheid van de jongeren niet kon worden gewaarborgd. Van januari t/m juni is de instroom van jongeren met een werk- of leerstraf ruim 1.950, in 2019 waren dit er bijna 3.250. Tijdens de lockdown hebben de Coördinatoren Taakstraffen van de RvdK contact gehouden met deze jongeren, onder andere via (beeld)bellen. Zo kon een aantal leerstraffen toch worden uitgevoerd. Het maakte tegelijk ook duidelijk dat beeldbellen niet voor iedere jongere goed werkt. Vooral voor jongeren met een Licht Verstandelijke Beperking (LVB) bleek dit erg lastig. Dat geldt ook voor jongeren die niet beschikken over een eigen slaapkamer of een mobiele telefoon. De RvdK heeft een aantal werk- en leerstraffen aangevuld met een huiswerkopdracht. “Een huiswerkstraf is een combinatie van een werkstraf met verplicht huiswerk met leerelementen. De ervaring leert ons dat de huiswerkstraf door de jongeren als zwaar wordt ervaren. De jongere moet niet alleen nadenken over het eigen gedrag, maar daarover ook opdrachten maken, ” vertelt Elbers.