De grote nood in de asielopvang is “een crisis die het Rijk zelf creëert en in stand houdt”. Dat schrijven de Raad voor Openbaar Bestuur (ROB) en de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) in een advies aan het kabinet. Gemeenten moeten voortaan verplicht kunnen worden asielzoekers op te vangen. Daar moet dan wel geld voor beschikbaar komen.
Volgens het advies is de opvang van asielzoekers structureel niet goed geregeld. Als er minder mensen opgevangen moeten worden, komt er ook minder geld beschikbaar. Gevolg is dat er steeds nieuwe opvang geregeld moet worden. Dat is niet goed voor de asielzoekers en zet bovendien de relatie tussen het Rijk en de gemeenten onder druk. Het draagvlak voor de opvang brokkelt daardoor af, aldus het advies ‘De asielopvang uit de crisis’.
De adviseurs denken dat het goed zou zijn om gemeenten verantwoordelijk te maken voor de opvang van alle asielzoekers. En ze, afhankelijk van de grootte van de gemeente, ook te verplichten om een aantal opvangplekken te organiseren. “Maar er is een verschil tussen ‘locaties beschikbaar stellen’ en ‘verantwoordelijk zijn voor de opvang en begeleiding‘”, schrijven zij.
Het zou volgens de ROB en ACVZ goed zijn om de opvang in twee stappen op te delen. Als asielzoekers net aankomen, moet de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zo snel mogelijk kijken of mensen kans maken op een asielstatus. Als dat niet zo is, is het Rijk voor ze verantwoordelijk. Als ze wel een goede kans hebben, wordt die verantwoordelijkheid overgedragen aan de gemeente.
Staatssecretaris van Asiel Eric van der Burg neemt het advies dinsdag in ontvangst.