De gemeente Apeldoorn heeft de bijstandsuitkering van een inwoner van die gemeente ingetrokken en teruggevorderd over zeven maanden en een boete opgelegd omdat deze inwoner de inlichtingenverplichting zou hebben geschonden. De inwoner had namelijk onder meer niet voldaan aan het verzoek van de gemeente om bankafschriften aan te leveren. De Centrale Raad van Beroep (CRvB) oordeelt dat het aanleveren van documenten niet onder de inlichtingenverplichting valt. Omdat de inwoner deze verplichting niet heeft geschonden, hoeft hij de bijstandsuitkering niet terug te betalen en geen boete te betalen.

Inlichtingenverplichting

De inlichtingenverplichting is neergelegd in artikel 17, eerste lid, van de Participatiewet. Daarin staat dat alle bijstandsgerechtigden mededeling moeten doen ‘van alle feiten en omstandigheden die van invloed kunnen zijn op de bijstand’. De CRvB oordeelt nu voor de eerste keer dat het aanleveren van documenten níet valt onder de inlichtingenverplichting.

Wetshistorie

De CRvB motiveert dit oordeel door te wijzen op een wetswijziging die in het verleden heeft plaatsgevonden. Vóór die wetswijziging viel het aanleveren van documenten nog wel onder de inlichtingenverplichting, daarna niet meer. Verdere steun voor dit oordeel vindt de CRvB in een aantal andere bepalingen van de Participatiewet, waarin onderscheid is gemaakt tussen ‘van belang zijnde gegevens’ (feiten en omstandigheden die van invloed kunnen zijn op de bijstand) en ‘(gevorderde) bewijsstukken’ (documenten). De bijstandsgerechtigde is op grond van zijn medewerkingsverplichting, zoals bepaald in artikel 17, tweede lid, van de Participatiewet, wel verplicht om de documenten die noodzakelijk zijn om het recht op bijstand te controleren, aan te leveren.

Beslissing

Met alleen het niet aanleveren van bewijsstukken is geen sprake van schending van de inlichtingenverplichting. De bijstandsuitkering kan dan niet meer om die reden worden ingetrokken. Ook kan dan geen boete worden opgelegd. Dat kan namelijk alleen als de inlichtingenverplichting is geschonden, niet als de medewerkingsverplichting is geschonden.

In dit geval hoeft de inwoner uit Apeldoorn de bijstandsuitkering die hij had ontvangen niet terug te betalen. En omdat hij de inlichtingenverplichting niet heeft geschonden, hoeft hij ook geen boete te betalen.

Dus, iemand die bijstand ontvangt is wel verplicht om zijn medewerking te verlenen aan een onderzoek dat wordt verricht door de gemeente. Als iemand geen documenten aanlevert, terwijl daar wel om is gevraagd, dan is die medewerkingsverplichting geschonden en kan een bijstandsuitkering in beginsel worden stopgezet. Dit kan mogelijk aanleiding zijn voor onderzoek naar bijstand die in het verleden is verstrekt. Het college heeft diverse mogelijkheden om zo’n onderzoek te doen.

ECLI:NL:CRVB:2022:1395