Een casus: de stacaravan in Opsterland
Lees bijvoorbeeld ABRvS 28-7-2021 (stacaravan Opsterland), ECLI:NL:RVS:2021:1697. Een echtpaar woont naast een perceel met de bestemming ‘Recreatie – recreatiewoning’ waarop een stacaravan is geplaatst. Het stel wil dat de stacaravan verdwijnt. Die wens vormt de basis voor pogingen om ervoor te zorgen dat het perceel, waarvan de echtelieden dus geen eigenaar zijn, de bestemming ‘Natuur’ (of een daarmee vergelijkbare bestemming) krijgt.
Vervolgens worden de gemeenteraad en het college geconfronteerd met brieven van het echtpaar, na de vaststelling van het bestemmingsplan ‘Buitengebied’ op 30 juni 2014. Het echtpaar stelt zonder succes beroep in bij de Afdeling bestuursrechtspraak (16-9-2015, ECLI:NL:RVS:2015:2939), en behaalt een Pyrrusoverwinning in de beroepsprocedure tegen de beslissing van het college op een verzoek om wijziging van het bestemmingsplan (7-8-2019, ECLI:NL:RVS:2019:2740). Op 21 augustus 2019 sturen de betrokkenen een brief aan de gemeenteraad, met – wederom – het verzoek om het perceel van hun buren een andere bestemming te geven.
De gemeenteraad merkt de brief van 21 augustus 2019 (hierna: brief) aan als een verzoek tot vaststelling van een nieuw bestemmingsplan. De Afdeling bestuursrechtspraak accepteert die keuze, en oordeelt op basis hiervan dat de gemeenteraad – onder verwijzing naar artikel 3.9 Wro – bevoegd is om op het verzoek te beslissen.
Keuzemogelijkheden voor het bestuur
Is de keuze van de gemeenteraad en de Afdeling bestuursrechtspraak te rechtvaardigen? Op zichzelf: ja. Had de brief ook anders kunnen worden uitgelegd? Eveneens: ja.
Wisten de gemeenteraad en/of de Afdeling bestuursrechtspraak precies welke route het echtpaar wilde volgen? Nee, gezien de rechtsoverwegingen van de uitspraak (stacaravan Opsterland) die op 28 juli 2021 is gedaan. Het echtpaar beargumenteert zijn verzoek door te verwijzen naar het oorspronkelijke bestemmingsplan (dat op een vergissing zou berusten) en naar de Afdelingsuitspraken van 16 september 2015 en 7 augustus 2019 (die onjuist zouden zijn). De gemeenteraad betoogt dat het echtpaar niet heeft gewezen op nieuw gebleken feiten en/of veranderde omstandigheden, waarmee de gemeenteraad eigenlijk zegt dat het niet toekomt aan een heroverweging van het op 30 juni 2014 vastgestelde bestemmingsplan (en dus toepassing geeft aan artikel 4:6 lid 2 Awb).
Overigens hinken niet alleen het echtpaar en de gemeenteraad maar ook de Afdeling bestuursrechtspraak op meer gedachten.
Brieven van burgers correct kwalificeren
Is het belangrijk om precies te weten hoe een brief van een boze gefrustreerde en/of teleurgestelde burger moet worden gekwalificeerd? Ja. Hieronder leg ik dit uit aan de hand van de casus die centraal staat in de Afdelingsuitspraak van 28 juni 2021.
Verzoek vaststelling nieuw bestemmingsplan
De brief is een verzoek tot het vaststellen van een nieuw bestemmingsplan (artikel 3.9 Wro); de gemeenteraad is bevoegd om op het verzoek te beslissen; hij moet bezien of toewijzing van het verzoek uit een oogpunt van een goede ruimtelijke ordening aanvaardbaar is (artikel 3.1 Wro).
Verzoek wijziging bestaand bestemmingsplan
De brief is een verzoek om een ‘binnenplanse’ wijziging van het bestemmingsplan (artikel 3.9a Wro); het college moet op het verzoek beslissen; het moet allereerst onderzoeken of het beschikt over de bevoegdheid in kwestie; overigens moet de gemeenteraad het verzoek doorsturen aan het college (artikel 2:3 lid 1 Awb).
Verzoek herziening bestaand bestemmingsplan
De brief is een verzoek om terug te komen van het – in rechte onaantastbaar geworden (onherroepelijke) – bestemmingsplan dat op 30 juni 2014 is vastgesteld; de gemeenteraad is bevoegd om op het verzoek te beslissen; hij moet allereerst onderzoeken of het echtpaar heeft gewezen op nieuw gebleken feiten en/of veranderde omstandigheden (artikel 4:6 lid 1 Awb), en zo nee, of het vasthouden aan het bestemmingsplan evident onredelijk is.
Verzoek herziening rechterlijke uitspraak
De brief is een verzoek om herziening van de Afdelingsuitspraak van 16 september 2015 en/of die van 7 augustus 2019; de Afdeling bestuursrechtspraak is bevoegd om op het verzoek te beslissen; zij moet allereerst onderzoeken of is voldaan aan de voorwaarden die in artikel 8:119 lid 1 Awb zijn gesteld; overigens moet de gemeenteraad het verzoek doorsturen aan de Afdeling bestuursrechtspraak (artikel 2:3 lid 1 Awb; artikel 6:15 Awb is hier niet van toepassing, omdat de brief geen bezwaar- of beroepschrift is).
Consequenties van keuze
De kwalificatie van een ‘burgerbrief’ heeft dus gevolgen voor het antwoord op de vraag welke instantie (gemeenteraad, college, Afdeling) erop mag beslissen, en voor het antwoord op de vraag of een inhoudelijke beslissing is vereist (‘nieuwigheden’ in de zin van artikel 4:6 lid 1 Awb; ‘nieuwigheden’ in de zin van artikel 8:119 lid 1 Awb).
Het bestuursorgaan moet altijd onderzoeken wat de burger met zijn brief precies bedoelt
Conclusie
Verstand spreekt, wijsheid luistert
Het vorenstaande moge duidelijk maken dat het bestuursorgaan altijd moet onderzoeken wat de burger met zijn brief precies bedoelt, steeds onder het motto van ANNA (Altijd Navragen Nooit Aannemen) en dat van LSD (Luisteren Samenvatten Doorvragen).
Helpdesk
Komen medewerkers van klanten van Wolters Kluwer Schulinck Omgevingsrecht (hierna: Schulinck) er dan nog niet uit, dan kunnen zij via de helpdesk een vraag voorleggen aan een expert van Schulinck. Binnen twee werkdagen na ontvangst van het verzoek krijgt de medewerker een concreet antwoord waarmee hij vooruit kan.
Cursus
Wat ook mogelijk is: inschrijven op de cursus ‘Praktisch procederen in het omgevingsrecht’. De eerstvolgende editie van deze interactieve cursus zal plaatsvinden op donderdag 24 maart 2022. U kunt zich al inschrijven!