Er zijn op dit moment diverse vangnetten, waardoor (een deel van) het verlies aan arbeidsinkomsten gecompenseerd wordt, maar dat neemt niet weg dat er een situatie kan ontstaan waarin de uitgaven van vele getroffenen niet langer in balans zijn met hun inkomen. Uiteindelijk kan dit ertoe leiden dat zij bij de gemeente aankloppen voor schuldhulp.
Iedereen weet: Voorkomen is beter dan genezen. Dat geldt ook voor schulden. De vraag is vervolgens: Hoe kan de gemeente nú inspelen op de dreiging van een hausse aan schuldhulpverzoeken in de nabije toekomst? Hieronder doe ik een drietal suggesties.
- Houd de vinger aan de pols bij bedrijven in de regio
- Geef voorlichting
- Bied (digitale) budgetbegeleiding, -coaching en -beheer
Houd de vinger aan de pols bij bedrijven in de regio
Als u als gemeente in contact wilt komen met werknemers uit uw gemeente die problematische schulden hebben, dan kunt u contact opnemen met bedrijven. Er zijn diverse gemeenten die dat al doen. Bedrijven kunnen – uiteraard met toestemming van de betreffende werknemer – de persoonsgegevens van zulke werknemers doorgeven. In deze corona-crisis kunt u als gemeente het best beginnen bij bedrijven binnen de regio waarvan u weet dat zij door COVID-19 in zwaar weer verkeren. Mochten die bedrijven werknemers gaan ontslaan die toch al problematische schulden hebben, dan zijn die werknemers extra kwetsbaar. Samenwerking met het bedrijfsleven en kennis van wat er speelt binnen de (arbeids)regio zijn van groot nut om die extra kwetsbare inwoners in het vizier te krijgen. Want zoals een vaccin werkt tegen het coronavirus, zo werkt het vroeg signaleren van baanverlies tegen schulden.
Als een vaccin tegen het coronavirus, zo werkt het vroeg signaleren van baanverlies tegen schulden.
Een andere reden om de vinger aan de pols te houden bij bedrijven in de regio, is dat er als gevolg van het coronavirus juist werkgelegenheid is ontstaan. Zo veroorzaken de wereldwijde maatregelen tegen het coronavirus een tekort aan arbeidskrachten in de Nederlandse tuinbouw en de teelt van groenten in de volle grond. Bij wijze van voorlichting aan haar inwoners, kan de gemeente hen op dergelijke nieuwe werkgelegenheid wijzen.
Geef voorlichting
Voorlichting aan inwoners, ZZP-ers, en bedrijven in de gemeente is van eminent belang. Waar kunnen inwoners terecht om in hun levensonderhoud te (kunnen blijven) voorzien? Waar kunnen ZZP-ers en andere ondernemers terecht voor de continuïteit van hun organisatie? Daarbij gaat het natuurlijk om de van oudsher bestaande vangnetten, zoals de WW, maar ook om de noodmaatregelen die de overheid heeft getroffen: Tozo[1], NOW[2], en Togs[3]. Voorlichting over bedrijven die juist nu op zoek zijn naar arbeidskrachten, is natuurlijk ook nuttig. Denk bij de bruikbare informatiekanalen aan de gemeentelijke website, maar ook aan informatiepunten en inloopspreekuren. Hoe eerder burgers en bedrijven bekend raken met, en zich aanmelden voor financiële (nood)regelingen, hoe kleiner het risico dat inwoners in een situatie van problematische schulden terechtkomen.
Bied (digitale) budgetbegeleiding, -coaching en -beheer
Budgetbegeleiding, -coaching en budgetbeheer is voor inwoners wiens inkomsten en uitgaven niet goed (meer) op elkaar zijn afgestemd – bijvoorbeeld omdat zij ineens alleen nog maar een bijstandsuitkering ontvangen – een instrument om schulden te voorkomen. Zoals het Nibud in zijn stappenplan Grip bij geldzorgen ook aangeeft, zijn er tal van stappen die men kan nemen om geldproblemen die op de loer liggen vóór te zijn. Het helpt om te proberen overzicht te houden en tijdig te reageren op de nieuwe situatie. Een maandbegroting maken is daarbij de eerste stap. Voor wie moeite heeft met het maken van een maandbegroting, kan budgetbegeleiding, -coaching of -beheer uitkomst bieden. Eventueel kan ook gebruik worden gemaakt van de mogelijkheid die de budgetteringsbepaling uit de Participatiewet biedt (artikel 57 Pw). Budgetbegeleiding en -coaching worden tegenwoordig veel door vrijwilligers gedaan. Deze corona-periode is wellicht een uitgelezen tijd om vrijwilligers te werven voor dit nuttige werk. Om de inwoners te bereiken die deze vorm van ondersteuning goed kunnen gebruiken, kan de gemeente bijvoorbeeld samenwerken met bedrijven, maar kan zij ook duidelijke informatie op haar website plaatsen over de mogelijkheden van budgetbegeleiding en -coaching binnen de gemeente.
Afronding
Gemeenten, ga in deze tijd van corona proactief aan de slag met vroegsignalering en preventie. Hierboven staan enkele suggesties. Het zijn er slechts drie, maar wees zo creatief en innovatief om er desgewenst een eigen invulling aan te geven en om er nog meer te vinden. Praat met de wethouder van economische zaken / werkgelegenheid om te inventariseren bij welke bedrijven of in welke woonwijken de klappen gaan vallen. Ga buiten de gebaande paden. Werk ‘outreachend’. Deel met elkaar wat werkt en wat niet werkt! Samen bereik je meer!
[1] Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers
[2] Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid
[3] Tegemoetkoming ondernemers getroffen sectoren COVID-19