Op 12 september zijn er verkiezingen in Nederland. Op het moment dat deze opinie wordt geschreven, liggen VVD en PvdA nek aan nek, met de VVD nog in het voordeel. Maar als u dit leest, kan het allang weer anders zijn.
Bij Schulinck volgen we de verkiezingsstrijd op de voet en proberen ook alvast te voorspellen wat de uitslag – hoe die dan ook mag zijn – gaat betekenen voor u als gemeente op het gebied van sociale wetgeving.
De huishoudinkomenstoets is inmiddels alweer teruggedraaid en het is niet te verwachten dat daarmee binnenkort weer wordt geëxperimenteerd. Maar met betrekking tot de WWB liggen er nog drie belangrijke wetsvoorstellen van vóór de val van het kabinet. Twee daarvan, over handhaving en over huisbezoeken bij WWB-ers zijn niet controversieel verklaard. Die wetsvoorstellen worden op 25 september behandeld door de Eerste Kamer en zullen dus hoogstwaarschijnlijk gewoon doorgang vinden. De derde, de Wet Werken naar Vermogen (WWNV) is wél controversieel verklaard.
We sloegen de partijprogramma’s erop na om te kijken wat de partijen van dat onderwerp vinden. Van de grotere partijen hebben VVD, CDA, PvdA en ook Groen Links allemaal een soort van wet werken naar vermogen in hun programma staan. De VVD noemt het participatiewet, maar inhoudelijk maakt dat niet veel verschil. Het gaat om de gedachte dat de doelgroepen van de WSW, de Wajong en de WWB in elkaar worden gevlochten en dat daarvoor één activerende wet moet komen. De SP lijkt het minst voorstander van zo’n wet te zijn. De grootste verschillen zitten in de bezuinigingsdoelstelling op de sociale werkplaatsen. Niets blijven doen – en dat weten de politieke partijen heel goed – is trouwens ook niet echt een optie. De WSW en Wajong stromen vol, ondanks de aanscherpingen en er zal moeten worden bezuinigd.
Het zou ons bij Schulinck dus niets verbazen als de oude WWNV wordt opgewarmd en met een nieuw sausje weer wordt opgediend. Een aantal pijnpunten zal dan wel niet terugkeren in de opgepoetste wet: we verwachten dat de sociale werkplaatsen en de gemeentelijke budgetten niet zo zwaar zullen worden getroffen als in de WWNV de bedoeling was.
Hoe een nieuwe regering dat feitelijk gaat doen hangt van de signatuur af, maar erg veel mogelijkheden zijn er niet. Als je de uitkeringen van de mensen zou verlagen, kost het natuurlijk minder, maar je hebt ze nog niet zomaar aan het werk. Ook het minder gunstig maken van de voorwaarden voor nieuwe gevallen in de Wajong en WSW geeft een kostenbeperking, maar ook daarmee help je mensen niet aan het werk. Uit onderzoek is gebleken dat gemeenten die erg bezig zijn met re-integratie, betere resultaten behalen dan gemeenten die dat niet doen. Ook gemeenten die streng handhaven halen betere cijfers dan gemeenten die dat niet doen. Een combinatie van actief werken aan re-integratie en tegelijkertijd streng handhaven lijkt daarom de beste oplossing.
Wordt het links of rechts? Het hangt van het nieuwe kabinet af hoeveel er zal worden bezuinigd. Dat kan grote verschillen opleveren, maar als het om het systeem van de wet gaat lijken de verschillen tussen links en recht veel kleiner te zijn. We kijken in ieder geval met veel belangstelling uit naar 12 september (en de formatie daarna).