Het was een zware bevalling, maar op 1 april is dan eindelijk het breed wettelijk moratorium in werking getreden. Op advies van de Raad van State is de afkoelingsperiode echter op het allerlaatste moment nog flink gewijzigd, met verstrekkende gevolgen. Ontruiming van de huurwoning of opschorting van diensten wordt niet meer door het moratorium geblokkeerd. Dit roept vragen op. Waarom is dit gewijzigd? En wat kunnen schuldhulpverleners doen als zij dit soort acties van schuldeisers toch willen blokkeren?
Wat blokkeert het moratorium
Het moratorium is in het leven geroepen om schuldenaar en schuldhulpverlener voor een korte periode de noodzakelijke rust te geven om tot een stabiele financiële situatie te komen. Om deze rust te creëren worden gedurende het moratorium alle bevoegdheden van schuldeisers die strekken tot verhaal of executie opgeschort. Dit is geregeld in artikel 5 van de Wet gemeentelijke Schuldhulpverlening (Wgs). Het moratorium ziet in de basis dus alleen op acties van schuldeisers die erop gericht zijn om een openstaande vordering te voldoen.
Blokkade van ontruiming en opschorten diensten is stap te ver
In het ontwerpbesluit van het breed moratorium ging het Ministerie echter nog een stapje verder. Voor een vijftal schulden, waaronder een huurschuld, werden ook de bevoegdheden van de schuldeiser geblokkeerd die zagen op het ontruimen van de woning en het opschorten van diensten zoals de levering van gas/water en licht. In de toelichting bij het besluit werd door het Ministerie opgemerkt dat het moratorium zijn nuttig effect zou ontberen als de schuldenaar tijdens de afkoelingsperiode het risico zou lopen dat hij zonder woonruimte, gas, water, licht of de gebruikelijke verzekeringen zou komen te zitten. Ook werd op deze manier meteen de gecombineerde inzet van het breed en het smal moratorium overbodig gemaakt.
De Raad van State heeft dit nuttige onderdeel van het breed moratorium helaas toch af moeten keuren. Het besluit breed wettelijk moratorium mag immers enkel een uitwerking van de wettekst van artikel 5 Wgs bevatten. Het is niet toegestaan om in die uitwerking een uitgebreidere regeling neer te leggen dan is bedoeld in de wettekst zelf. Om de gewenste extra blokkade van de bevoegdheden van de schuldeisers mogelijk te maken, had het Ministerie de wettekst van artikel 5 Wgs aan moeten passen. Hier is echter niet voor gekozen.
Smal en breed moratorium naast elkaar inzetten?
Hoe moet een schuldhulpverlener nu handelen als een schuldeiser tijdens het breed moratorium bijvoorbeeld toch gaat ontruimen? Dan zal om een smal moratorium (zie hierover ook: Wsnp-instrumenten tijdens schuldhulpverlening) verzocht moeten worden om de bevoegdheid tot ontruiming te blokkeren. Helaas is het op dit moment niet mogelijk om tegelijkertijd het smal en het breed moratorium aan te vragen. Het Ministerie heeft namelijk in het besluit breed moratorium opgenomen dat een aanvraag wordt afgewezen als er een Wsnp-verzoek is ingediend. Omdat een smal moratorium alleen kan worden aangevraagd in combinatie met een Wsnp-verzoek (ongeacht of men ook echt toegang wil tot de Wsnp) wordt de aanvraag van het breed moratorium bij gelijktijdige aanvraag dus automatisch afgewezen.
Het moratorium ziet in de basis dus alleen op acties van schuldeisers die erop gericht zijn om een openstaande vordering te voldoen.
Tot slot
De laatste aanpassing aan het besluit breed moratorium is juridisch gezien een juiste beslissing. Maar helaas heeft deze wijziging wel tot gevolg dat de basisvoorzieningen tijdens het moratorium niet langer gegarandeerd zijn. Dat maakt de taak van de schuldhulpverlener (nog) een stuk lastiger. Om de schuldhulpverlener een klein beetje tegemoet te komen, zou het Ministerie het besluit wellicht ietwat aan kunnen passen, zodat het in ieder geval mogelijk wordt om in een noodsituatie het smal en breed moratorium tegelijkertijd aan te vragen.
Om gemeenten te ondersteunen bij het inzetten van het moratorium hebben de vakexperts van Schulinck Schuldhulpverlening een handige ‘Wegwijzer breed moratorium‘ ontwikkeld. Met o.a. een handig stroomschema, voorbeeldbrief en model verzoekschrift en natuurlijk uitleg over het breed moratorium.