Veel gemeenten hanteren de regel dat de jeugdige en/of zijn ouders een aanvraag om jeugdhulp kunnen indienen. Dit sluit aan bij de doelgroep van de Jeugdwet. Jeugdigen en ouders kunnen namelijk jeugdhulp krijgen. Maar houdt dit ook in dat niemand anders een aanvraag om jeugdhulp kan doen?
De Jeugdwet geeft geen regels over het indienen van een aanvraag om jeugdhulp. Gemeenten hebben dit daarom zelf vastgelegd in eigen beleid, zoals een verordening jeugdhulp of nadere regels jeugdhulp.
Gemeentelijk beleid
Vaak is in het beleid van de gemeente aansluiting gezocht bij de modelverordening jeugdhulp van de VNG. Daarin staat: “Jeugdigen en ouders kunnen een aanvraag om een individuele voorziening schriftelijk indien en bij het college”. De individuele voorziening omvat de op de jeugdige of zijn ouders toegesneden jeugdhulp. Voor aanvragen gelden verder de regels die daarover zijn vastgelegd in de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Aanvraag in de Awb
De Awb bepaalt dat een aanvraag “een verzoek van een belanghebbende” is om een besluit te nemen. Een belanghebbende kan dus een aanvraag indienen om jeugdhulp. Volgens de Awb is een belanghebbende degene die een rechtstreeks belang heeft bij een besluit. Dat roept de vraag op welke personen een rechtstreeks belang hebben bij een jeugdhulpbesluit? Dat de jeugdige zelf en zijn ouders een rechtstreeks belang hebben lijkt voor de hand te liggen. Maar kunnen er meer belanghebbenden zijn die een rechtstreeks belang hebben?
Jeugdige is belanghebbende
Allereerst is de jeugdige voor wie de jeugdhulp nodig is, belanghebbende. Een jeugdige heeft altijd een rechtstreeks belang bij het jeugdhulpbesluit dat over hem gaat. Toch betekent dat niet dat een jeugdige ook altijd zelf de aanvraag om jeugdhulp kan indienen. Een minderjarige jeugdige is namelijk handelingsonbekwaam. Dat houdt in principe in dat de jeugdige de aanvraag niet mag indienen, maar dat de aanvraag ingediend moet worden door zijn wettelijk vertegenwoordiger (ouders met gezag of voogd).
Toch volgt uit de Awb-regels dat een jeugdige zelf de aanvraag kan indienen. Een jeugdige die in staat is zich een eigen mening te vormen over de jeugdhulp die hij wil, kan de aanvraag zelf indienen. Dat hangt dan af van de ontwikkeling van de jeugdige en kan per jeugdige verschillen. De ene jeugdige van bijvoorbeeld 12 jaar kan dat al wel, een andere jeugdige van dezelfde leeftijd niet.
Als de jeugdige zelf de aanvraag indient, is meestal nog wel toestemming daarvoor nodig van de ouders met gezag of de voogd.
Ouders zijn meestal belanghebbende
Ouders mèt gezag zijn ook belanghebbende bij het jeugdhulpbesluit voor hun kind. Als opvoeders hebben zij een rechtstreeks belang bij dat besluit, omdat het de opvoedingssituatie raakt. Zij kunnen dan ook een aanvraag indienen om jeugdhulp voor hun kind.
Ouders zònder gezag kunnen ook belanghebbende zijn. Dat is het geval als zij hun kind (tot 18 jaar) verzorgen en opvoeden. Zij kunnen dan ook een aanvraag indienen om jeugdhulp voor hun kind. Als een ouder zonder gezag het kind niet verzorgt of opvoedt, is die ouder dus geen belanghebbende en kan die ouder geen aanvraag indienen. Hierop is één uitzondering. Het gaat dan om de ouder zonder gezag die niet als verzorgende ouder geldt, maar wèl gerechtigd is tot omgang met zijn kind. Als die ouder jeugdhulp wil die verband houdt met de uitvoering van de omgangsregeling, heeft deze ouder rechtstreeks belang bij het jeugdhulpbesluit. De ouder is dan dus belanghebbende en kan voor die jeugdhulp een aanvraag indienen.
Een ander dan ouder die belanghebbende kan zijn
Het kan zijn dat een ander dan de ouder het kind verzorgt en opvoedt. Deze persoon is ook belanghebbende bij het jeugdhulpbesluit voor het kind dat binnen zijn gezin wordt verzorgd en opgevoed. Denk hierbij aan een pleegouder. Deze persoon kan dus ook een aanvraag om jeugdhulp indienen voor het kind.
Machtiging indiening aanvraag
De belanghebbende kan een derde machtigen om de aanvraag in te dienen. Een advocaat kan bijvoorbeeld gemachtigde zijn. De gemachtigde is dan niet ook belanghebbende, maar kan enkel namens de belanghebbende de aanvraag indienen.
Aanvrager en ontvanger jeugdhulp
Zoals blijkt, kunnen verschillende personen een aanvraag om jeugdhulp indienen. Als zij tenminste belanghebbende zijn. Dit zijn niet noodzakelijk dezelfde personen die uiteindelijk de aangevraagde jeugdhulp krijgen. Het is goed hiermee rekening te houden bij de indiening van een aanvraag om jeugdhulp.