Optie 1: Er is een administratie
De eerste stap is om een administratie op te vragen. Grote kans dat Nina een account heeft bij de online gokinstantie, met daarin haar gokhistorie. Is er een goede administratie? Dan kan het recht op bijstand worden vastgesteld.
Eisen administratie
Maar aan deze administratie zitten wel wat eisen. Een overzicht van de inleg- en uitbetalingen is niet genoeg. Nina moet ook inzicht geven in het saldo van het account en de opbrengst per spel.[1] Meestal kan een administratie worden opgevraagd bij het online casino.
Bijschrijvingen op bankrekening onvoldoende
Ook bijschrijvingen op bankrekeningen zijn geen goede administratie. Zij geven slechts een indicatie van de inkomsten uit gokken. Ze geven geen compleet beeld. Bij online gokken kan de winst op een account worden gezet om later opnieuw in te zetten. Dit is dan zonder dat deze winst eerst op de bankrekening van een speler wordt gezet. Van de bankafschriften kan dus niet rechtstreeks worden afgeleid welke bedragen zijn ingezet en gewonnen. Nina zal in dit geval zelf nog de administratie moeten bijhouden of op een andere manier met objectieve of verifieerbare gegevens de omvang van de gokactiviteiten en de gokopbrengsten aannemelijk maken.
Optie 2: Er is geen administratie: wat nu?
Nina heeft niets bijgehouden. Door dit niet te doen schendt Nina de inlichtingenplicht. Daardoor kan het recht van op bijstand niet worden vastgesteld. Het recht op bijstand moet worden ingetrokken.
Bij online gokken trek je het recht op bijstand in, omdat je het recht niet kunt vaststellen door schending van de inlichtingenplicht
Huh? Er was toch een nieuwe lijn in de rechtspraak?
Ik hoor het u nu bijna denken. Deze lijn is er inderdaad. Hieronder zal ik uitleggen wat deze lijn precies is.
Is er geen administratie? Is er gegokt in een gokinstelling? Dan moet het recht op bijstand schattenderwijs worden vastgesteld. Aldus de CRvB op 4 april 2023. De nieuwe vooronderstelling is dat de inkomsten uit gokactiviteiten in een gokinstelling gelijk zijn aan de ingelegde bedragen. Dit ongeacht welk gokspel is gespeeld. Dat komt omdat uit onderzoek blijkt dat de met gokken ontvangen bedragen gemiddeld genomen niet hoger zijn dan 100% van de ingelegde bedragen.
Is een online casino een ‘gokinstelling’?
In een aantal uitspraken spreekt het CRvB over gokinstellingen. Bekijk deze uitspraken in de kennisbank Schulinck Participatiewet. Het is onduidelijk of dit dus ook geldt bij online gokken, maar dit lijkt niet het geval te zijn. Op 14 mei 2024 heeft de CRvB nog een uitspraak gedaan waarin sprake was van online gokken en daarbij niet gekeken naar de inleg. Bij online gokken is het, anders dan bij gokken van een instelling, wel doenbaar om een administratie te voeren. Dat wordt in de regel namelijk online bijgehouden. In die gevallen kun je als iemand geen administratie inlevert, mogelijk wel oordelen dat je het recht op bijstand niet kan vaststellen.[2]
Zijn de ingelegde bedragen bij het gokken te zien als verwervingskosten?
Volgens vaste rechtspraak zijn de ingelegde bedragen bij het gokken te zien als verwervingskosten. Verwervingskosten mogen niet op het inkomen in mindering worden gebracht. Nu heeft de rechtbank Noord-Holland recent geoordeeld dat de inleg voor gokken geen verwervingskosten zijn om een (onzeker) inkomen te krijgen. Op het moment van de inleg voor gokken is namelijk (nog) geen sprake van inkomen. Er is zelfs een grote mate van onzekerheid of de inleg überhaupt tot opbrengst leidt.
Gelet op de huidige ‘’trend’’ in de rechtspraak, vind ik het niet vreemd als de CRvB hier in de toekomst hetzelfde over oordeelt. Maar juridisch zijn er nog wel wat haken en ogen, zie hierover in de kennisbank Schulinck Participatiewet de noot van Lance op den Camp.
Samengevat
Is er een goede administratie? Dan kan het recht op bijstand worden vastgesteld. Je brengt de inkomsten in mindering op de bijstand. Waarbij je de verwervingskosten afhankelijk van de lijn in de rechtspraak die de gemeente wil aanhouden wel of niet meerekent.
Is er geen goede administratie? Dan maak je een onderscheid in online en niet-online gokken. Bij online gokken trek je het recht op bijstand in, omdat je het recht niet kunt vaststellen door schending van de inlichtingenplicht. Bij gokken in een gokinstelling stel je het recht schattenderwijs vast aan de hand van de inleg. De inleg is dan gelijk aan de winst, en dat merk je als inkomen aan.
[1] Rechtbank Den Haag, 28-12-2023 ECLI:NL:RBDHA:2023:21106
[2] Rechtbank Den Haag 28-12-2023, ECLI:NL:RBDHA:2023:21106