De rol van de schuldhulpverlener bij het treffende van een schuldregeling is die van bemiddelaar. Hij helpt schuldeisers en schuldenaar om een afspraak te maken over het definitief afhandelen van alle schulden. Het is geven en nemen voor beide partijen. Het maatwerk zit in het zoeken naar de juiste balans. Als stok achter de deur heeft de schuldhulpverlener o.a. de Wsnp. Als het niet lukt om tot een akkoord te komen, dan heeft de wetgever via de Wsnp-route een escape gecreëerd. Via deze duidelijk uitgestippelde Wsnp-route kan een schuldenaar definitief van zijn schulden afkomen, ook als schuldeisers daar eigenlijk niet in mee willen gaan.
Wetgever geeft alle ruimte voor maatwerk in het minnelijk traject
Voor het minnelijk traject heeft de wetgever bewust geen regels vastgelegd. Schuldeisers en schuldenaren zijn vrij om zelf af te spreken hoe zij een problematische schuldsituatie samen oplossen. En dat betekent dus ook dat een schuldhulpverlener, die daar als bemiddelaar tussen staat, veel ruimte heeft om maatwerk aan te brengen in elk schuldregelingsaanbod dat hij doet. En bij dat maatwerk draait alles om overtuigingskracht. Want net als bij het standaardaanbod moeten alle partijen uitdrukkelijk akkoord gaan met het voorgestelde maatwerk. Gelukkig kan met een sterke toelichting, goede uitleg en wat geduld vaak een hoop bereikt worden.
De basis voor een maatwerk schuldregelingsvoorstel
De basis voor maatwerk is hetzelfde als de basis voor een standaard schuldregeling. Alle informatie over schulden, bezittingen, inkomen en vermogen moet op tafel komen. En alle partijen moeten op de hoogte zijn van deze informatie.
De handigste methode om met maatwerk te starten is om vast te stellen hoe het standaard schuldregelingsaanbod eruit zou zien. Dus een aanbod waarin al het aanwezige vermogen wordt ingezet voor het afbetalen van de schulden, en het Vtlb de basis vormt voor het bepalen van de maandelijkse aflossing. De standaard driejaarstermijn van de Wsnp kan hierbij worden aangehouden.
Op zoek naar de juiste balans. Aan welke knoppen kan de schuldhulpverlener draaien?
Vervolgens kan de schuldhulpverlener kijken aan welke knoppen hij wil gaan draaien. Het is daarbij altijd zoeken naar een balans tussen belangen van de schuldeisers en belangen van de schuldenaar. Hij kan bijvoorbeeld kijken naar:
- een verlaging van de maandelijkse aflossing in combinatie met een verlenging van de looptijd van de schuldregeling (omdat er extra ruimte in het budget nodig is); of
- een extra inleg (i.v.m. een schenking) voor de schuldeisers in combinatie met een verkorting van de looptijd;
- de optie voor een aflospauze tijdens de regeling in combinatie met het verlengen van de looptijd als de pauze echt gebruikt wordt (voor meer flexibiliteit tijdens het traject). Zie hierover ook mijn opinie: een aflospauze tijdens de minnelijke schuldregeling.
Maatwerk bij bijzondere omstandigheden
Als er sprake is van bijzondere omstandigheden dan kan een schuldhulpverlener de balans ook wat laten doorslaan richting de schuldenaar. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
- een schadevergoeding die niet of niet volledig wordt ingezet voor het afbetalen van de schulden; of
- het behouden van de auto (omdat een schuldenaar i.v.m. co-ouderschap zijn jonge kinderen moeten halen en brengen naar hun moeder. En alternatief vervoer geen optie is).
Zo’n aanbod vraagt vaak wel wat extra overtuigingskracht. In de uitleg van het aanbod moet duidelijk naar voren komen dat de schuldenaar hier meer voordeel van heeft dan de schuldeiser. Vervolgens moet goed worden uitgelegd waarom deze keuze is gemaakt en waarom je hoopt dat de schuldeiser hierin mee wil gaan. De schuldeiser moet worden overgehaald om de schuldenaar wat extra’s te gunnen.
Maatwerk is zoeken naar balans
Hoe hou je met maatwerk de Wsnp route open?
De keuze voor een maatwerkroute brengt soms wel met zich mee dat de Wsnp alleen via een omweg te bereiken is. Het minnelijke voorstel moet immers voldoen aan bepaalde voorwaarden. Het standaard schuldregelingsvoorstel voldoet daaraan. Een voorstel waarin een goede balans is tussen schuldeiser en schuldenaar ook. Maar als je met maatwerk de balans wat door wil laten slaan naar de schuldenaar, en dat voorstel wordt niet geaccepteerd door de schuldeisers, dan zal er altijd nog een keer een standaardvoorstel moet worden gedaan aan de schuldeisers. Dat is iets om rekening mee te houden.
Conclusie
Maatwerk kost tijd en extra inspanning, maar kan ook een hoop opleveren. Het is de enige manier om in specifieke en bijzondere situaties een goede balans aan te brengen in het schuldregelingsvoorstel. In deze opinie staan een paar opties voor maatwerk genoemd, maar er zijn er natuurlijk veel meer. Eigenlijk is alles wat je kan bedenken mogelijk. Hou de balans tussen de partijen altijd in het oog en leg alles goed uit. Dan is de kans dat schuldeisers mee willen werken het grootst. En niet onbelangrijk, deel wat werkt met collega’s. Want kennis delen versterkt het hele werkveld.
Zie over maatwerk ook:
- Het webinar over: schuldhulp & koopwoning met overwaarde: hoe pak je dat aan?
- Schulinck Schuldhulpverlening: de kennisbank voor schuldhulpverleners