Voor het antwoord op al deze vragen, is het handig om eerst de ontwikkelingen rond de Msnp en beslag op inkomen op een rij te zetten.
De ontwikkelingen rond de Msnp en beslag op inkomen in vogelvlucht
Vanaf 1 juli 2023 is in de wet verankerd dat aflossingen tijdens een mislukt Msnp-traject, een positief effect moeten kunnen hebben op de looptijd van de Wsnp. Een ‘standaard’ Wsnp-traject duurt 18 maanden en start op de dag waarop de Wsnp wordt uitgesproken. Maar is tijdens het minnelijk traject al afgelost, dan kan de rechter nu de Wsnp eerder laten starten. De totale looptijd van de Wsnp blijft dus hetzelfde, maar de cliënt is toch eerder schuldenvrij. Een mooie beloning voor de inspanningen tijdens de Msnp.
Maar wat nu als er beslag ligt op het inkomen. Eén van de basisregels in de Wsnp is dat er moet worden afgelost aan de gezamenlijke schuldeisers. Dat is niet het geval bij beslag. Hoe zit het dan met die eerdere ingangsdatum? Tot afgelopen december was de lijn in de rechtspraak dat een cliënt bij beslag pech had. Maar toen kwam op 20 december 2024 de uitspraak van de Hoge Raad. Die concludeerde dat beslag iets is waar een schuldenaar niks aan kan doen. En dus kan, in lijn met de bedoeling van de wetgever, ook bij beslag de Wsnp eerder ingaan. Vanaf december volgt de rechtspraak deze nieuwe lijn en is beslag geen reden meer om de eerdere ingangsdatum af te wijzen.
Aandachtspunten tijdens Msnp bij beslag op inkomen
Dan is natuurlijk de vraag welke gevolgen de uitspraak van de Hoge Raad heeft voor Msnp-dossiers waar beslag ligt op het inkomen. Als deze cliënten in de toekomst een beroep willen doen op de eerdere ingangsdatum Wsnp, dan is het belangrijk dat daar al in de Msnp rekening mee is gehouden.
Tijdens de Msnp moet daarom al gestuurd worden op de volgende punten:
- Zorg dat de cliënt de verplichtingen nakomt. Het beslag zorgt ervoor dat de cliënt de afdrachtplicht automatisch nakomt. Elke maand wordt immers netjes afgedragen. En dankzij de Hoge Raad is het niet meer nodig dat de afdracht naar de gezamenlijke schuldeisers gaat. Daarnaast is het belangrijk dat de cliënt zich ook houdt aan de andere, op de Wsnp gelijkende, verplichtingen. Denk aan voldoende solliciteren, vermogen afdragen en geen nieuwe schulden maken
- Probeer het beslag op het inkomen te stoppen. De minister heeft aangegeven dat het de bedoeling is dat de schuldhulpverlener maatregelen treft om het beslag tegen te gaan. Er moet dus een serieuze poging worden gedaan om de gelijkheid van de schuldeisers te herstellen. De voorlopige lijn in de rechtspraak is dat meestal toch alle beslagmaanden mee mogen tellen. Maar er ligt ook al een uitspraak die het aantal maanden maximeert op 6 maanden. Met als reden dat de schuldhulpverlener in die periode voldoende tijd zou moeten hebben voor een Msnp poging en als dat mislukt een Wsnp-verzoek
Het Msnp-traject kan versnellen als er beslag ligt
De uitspraak van de Hoge Raad geeft ook mogelijkheden om het Msnp-traject te versnellen. Want net als bij de halvering van de looptijd van de Wsnp, kunnen ook de nieuwe regels over de eerdere ingangsdatum direct worden toegepast bij het minnelijk schuldregelingsaanbod.
Het uitgangspunt is dat de looptijd en het aanbod in het minnelijk traject gelijk zijn aan de looptijd en het gespaarde bedrag voor de Wsnp. En dat betekent dus ook dat als voor de Wsnp een eerdere ingangsdatum mogelijk is, onder dezelfde voorwaarden en omstandigheden ook in het minnelijk traject de schuldregeling eerder kan starten. Op deze manier is gewaarborgd dat een cliënt via de Msnp even snel schuldenvrij is als via de Wsnp.
Beslag is dankzij de Hoge Raad geen belemmering meer voor de eerdere ingangsdatum. Want de afdracht hoeft niet ten goede te komen aan de gezamenlijke schuldeisers. Dus als er beslag ligt, en de cliënt voldoet aan alle verplichtingen, dan kan het ‘startmoment van het minnelijke traject schuldhulpverlening’ voortaan gebruikt worden als startdatum van een minnelijke schuldregeling. Zorg wel voor bewijsstukken waarmee de startdatum onderbouwd kan worden.
Op deze manier is gewaarborgd dat iemand via de Msnp even snel schuldenvrij is als via de Wsnp.
Gevolgen Hoge Raad uitspraak voor inzet saneringskredieten bij beslag
De uitspraak heeft ook gevolgen voor de inzet van saneringskredieten in dossiers waar beslag ligt op inkomen. Ook bij saneringskredieten is het uitgangspunt dat de hoogte van het krediet gelijk is aan het bedrag dat een cliënt spaart voor de Wsnp.
Zonder beslag is het saneringskrediet 18 keer het aflosbedrag boven het Vtlb. Maar als er wel beslag ligt, en een eerdere ingangsdatum voor de Wsnp is een reële optie, dan moet deze rekenmethode worden aangepast. De maanden waarin afgedragen is via beslag kunnen dan namelijk niet meegenomen worden bij het berekenen van de hoogte van het krediet.
De vraag is dan, hoeveel maanden kunnen wel meetellen voor het vaststellen van het krediet? Pas als alle schuldeisers akkoord zijn stopt het beslag. Feitelijk is dan pas bekend hoeveel maanden niet meetellen. Toch zal in de in de aanbodbrief al de hoogte van het krediet genoemd worden. Het kan lastig zijn om te schatten hoeveel maanden wel mee kunnen tellen voor het saneringskrediet. Dat is niet altijd even makkelijk. Het is niet ondenkbaar dat onbedoeld de cliënt of de schuldeisers worden benadeeld. Een veiligere optie is dan toch de schuldregeling.
Conclusie
Zowel de aanpassing van de wet als de uitspraak van de Hoge Raad zorgen ervoor dat de Msnp en de Wsnp beter op elkaar aan kunnen sluiten. Dat vraagt wel om wat extra inspanning tijdens de Msnp. Meer sturen op het beëindigen van beslag op inkomen, het nakomen van verplichtingen en het afdragen van de juiste bedragen is noodzakelijk. En ook de cliënt moet aan de bak. Maar de beloning voor deze inspanningen mag er wezen: sneller een schuldenvrije toekomst.
