Wijzigingen woonplaatsbeginsel per 2022
Eerst kort aandacht voor de belangrijkste wijziging in het woonplaatsbeginsel in de Jeugdwet. Vanaf 2022 kijk je naar de gemeente waar de jeugdige staat ingeschreven in de BRP. De gemeente waar de jeugdige staat ingeschreven is verantwoordelijk voor de jeugdhulp. Lekker duidelijk zou je zeggen. Maar er is nog een uitzondering. Gaat het om jeugdhulp met verblijf, dan geldt namelijk dat de gemeente waar de jeugdige voorafgaand aan de eerste verblijfsplek stond ingeschreven verantwoordelijk is. Ook voor de jeugdhulp die eventueel aanvullend op de jeugdhulp met verblijf nog nodig is. Voor wat meer duidelijkheid een voorbeeld.
Pieter woont bij zijn ouders met gezag in Eindhoven. Het gaat niet goed thuis en daarom besluiten de ouders dat Pieter beter bij zijn opa en oma in Geldrop kan gaan wonen. Pieter woont daar enige tijd en staat ook ingeschreven in de gemeente Geldrop. Na een paar jaar gaat het toch weer de verkeerde kant op en wordt besloten dat Pieter naar een pleeggezin moet. Pieter gaat bij een pleeggezin in Helmond wonen en wordt in die gemeente ingeschreven. Omdat Pieter psychische klachten heeft, ontvangt hij naast de pleegzorg ook nog psychomotore therapie.
In het voorbeeld van hierboven wordt de gemeente Geldrop vanaf 2022 verantwoordelijk voor (de financiering van) de pleegzorg en de therapie. Geldrop is namelijk de gemeente waar Pieter stond ingeschreven voorafgaand aan de jeugdhulp met verblijf (de pleegzorg). Nu – met de huidige regels – is het nog zo dat de gemeente Eindhoven verantwoordelijk is. Op dit moment wordt de verantwoordelijke gemeente namelijk nog bepaald op basis van de woonplaats van de ouders met gezag.
Het stappenplan lijkt onterecht uit te gaan van de situatie dat een jeugdige altijd staat ingeschreven bij zijn ouders met gezag
Het stappenplan van Ketenbureau I-sociaal domein
Dan nu naar het stappenplan van het Ketenbureau. Wie het stappenplan van het Ketenbureau volgt, zou voor bovenstaand voorbeeld op een ander antwoord uitkomen. Volgens het stappenplan wijzigt de verantwoordelijke gemeente in deze situatie namelijk niet en blijft de huidige gemeente verantwoordelijk (zie de bovenste rij van pagina A van het stappenplan). Volgens het stappenplan zou Eindhoven verantwoordelijk blijven voor de jeugdhulp aan Pieter. Dat klopt dus niet.
Het stappenplan lijkt onterecht uit te gaan van de situatie dat een jeugdige altijd staat ingeschreven bij zijn ouders met gezag, voordat hij naar een jeugdhulplocatie met verblijf gaat. Maar zoals we in het voorbeeld van Pieter zien hoeft dat lang niet altijd het geval te zijn. Hetzelfde geldt voor de situatie dat een jeugdige onder voogdij staat. Nu kijk je dan naar de woonplaats van de voogd of naar de feitelijke verblijfplaats van de jeugdige (als een GI de voogdij heeft). Dit hoeft zeker niet de plaats te zijn waar de jeugdige staat ingeschreven.
Nieuwe aanvraag of bestaande situatie?
Het stappenplan wekt de indruk dat het van belang is om na te gaan of sprake is van een nieuwe aanvraag of dat sprake is van een bestaande situatie. Wat mij betreft doet dat er eigenlijk niet toe. Het antwoord op de vraag welke gemeente verantwoordelijk is, zal namelijk hetzelfde zijn. Wel is dit natuurlijk van belang voor de vraag of jeugdhulp moet worden overgedragen naar een andere gemeente.
Terugvalopties
Verder komen in het stappenplan nog de zogenaamde ‘terugvalopties’ aan bod. Van een terugvaloptie is sprake wanneer de jeugdige in geen enkele gemeente staat ingeschreven. Je moet dan nagaan waar de moeder staat ingeschreven tijdens de geboorte van de jeugdige. Op basis van de inschrijving van de moeder bepaal je dan welke gemeente verantwoordelijk is.
De uitleg bij deze terugvalopties is in het stappenplan naar mijn mening niet volledig. Zo volgt uit het stappenplan dat je moet nagaan of de inschrijving van de moeder bekend was tijdens de geboorte van de jeugdige. Zo ja, dan is die gemeente verantwoordelijk voor de jeugdhulp. Stel dat je weet dat een moeder tijdens de geboorte van haar kind in Antwerpen stond ingeschreven, is Antwerpen dan verantwoordelijk voor de jeugdhulp? Het antwoord daarop is nee. Als de moeder in het buitenland woonde toen haar kind geboren werd, kijk je bij het bepalen van de verantwoordelijke gemeente namelijk naar de plaats waar de jeugdige ‘werd aangetroffen op het moment van de hulpvraag’. Dat nuanceverschil ontbreekt in het stappenplan van het Ketenbureau.
Wij van WC-eend..
Op de hiervoor genoemde punten is het wat ons betreft dus goed om wat meer uitleg of verduidelijking te bieden. Zelf hebben wij in oktober daarom ook twee schema’s op onze website gepubliceerd. Daarmee proberen wij de nieuwe regels eenvoudig uit te leggen. Benieuwd naar deze schema’s? Raadpleeg dan de pagina’s Bepalen verantwoordelijke gemeente en Bepalen verantwoordelijke gemeente na verhuizing.