Het begint bij een voorziening die nodig is door toedoen van een ander. Het slachtoffer vraagt deze voorziening aan bij de gemeente. Recent schreef ik een opinie over wanneer gemeenten de Wmo-voorziening dan moeten toekennen. Samengevat komt het erop neer dat gemeenten altijd de noodzakelijke voorziening moeten verstrekken, behalve als het slachtoffer een letselschadevergoeding kreeg die expliciet bedoeld is voor de gevraagde voorziening.
Gemaakte kosten verhalen via regresrecht
Kende de gemeente een voorziening toe? Dan kunnen ze de kosten van de door hen verstrekte voorziening verhalen op degene die door zijn onrechtmatig handelen veroorzaakte dat de cliënt deze nodig heeft. Dit heet regresrecht. Artikel 2.4.3 Wmo 2015 regelt dit. Het is trouwens niet uniek dat de Wmo dit regelt. Zo hebben bijvoorbeeld de Wlz en de WIA dezelfde mogelijkheid.
Gemeenten maken geen gebruik van regresrecht
De mogelijkheid tot regres is er sinds de invoering van de Wmo 2015. Gemeenten maken alleen niet altijd gebruik van die mogelijkheid. Dit hoorden wij tijdens overleg met de VNG en verschillende gemeenten. Vanuit Wolters Kluwer Schulinck waren wij onderdeel van dat overleg.
De bij het overleg aanwezige gemeenten gaven aan maar zelden gebruik te maken van het regresrecht. Dit is zonde. Gemeenten geven gemeenschapsgeld uit aan het verstrekken van voorzieningen. Dit terwijl dat onder de streep geen geld had hoeven te kosten.
Wellicht weten gemeenten niet goed van het bestaan van het regresrecht. Of weten ze niet hoe het verhalen van kosten in de praktijk moet. Ook kan het zijn dat ze bang zijn voor ‘strijd’ met de verzekeraar. Gemeenten zijn over het algemeen natuurlijk niet thuis in privaatrechtelijke zaken zoals het verhalen van geld.
Omvang misgelopen kosten
Duidelijk is in ieder geval dat gemeenten hiermee veel geld mislopen. Voor het maken van een inschatting van het misgelopen bedrag kijken we naar oude convenanten. In het verleden werd het regresrecht via convenanten afgekocht door letselschadeverzekeraars. Hierbij werd afgesproken dat gemeenten over de periode tot en met 2018 geen kosten meer mochten verhalen via het regresrecht. De gemeenten kregen hiervoor een afgesproken bedrag. Dit bedrag werd gebaseerd op het gemiddelde van regrespercentages uit andere wetten. Dat percentage werd naast de totale Wmo-kosten gelegd. In 2017 kwam het uit op een afkoopsom van bijna 11 miljoen.
Er liggen miljoenen voor het oprapen voor de Nederlandse gemeenten.
Naar schatting was er in 2017 eigenlijk dus voor bijna 11 miljoen aan kosten te verhalen op de verzekeraars. Dat bedrag is alleen maar hoger geworden. Kijk je naar de meest recente Wmo-cijfers? Dan viel er in 2023 waarschijnlijk ruim 13 miljoen te verhalen bij de verzekeraars. Als gemeenten in grote getalen aangeven geen gebruik te maken van het regresrecht, wil dat dus zeggen dat miljoenen aan gemeenschapsgeld onnodig verloren gaat.
Verhalen kosten is niet moeilijk
Verhaal van kosten vindt plaats buiten het bestuursrecht. Het Verbond van Verzekeraars ontwikkelde een model-schadeformulier voor gemeenten. Hiermee kan een gemeente op een makkelijke manier de claim bij de verzekeraar neerleggen. Alleen als de verzekeraar weigert te vergoeden, kan dat gedoe opleveren. De gemeente kan dan een procedure starten bij de Rechtbank. Daarvoor is meestal een advocaat nodig. Dit schrikt misschien af, maar gelet op de mogelijk hoge bedragen die terug te halen zijn, is het zeker de moeite. Een advocaat kost over het algemeen vele malen minder dan een Wmo-voorziening.
Belang regresrecht
Het komt erop neer dat het voor gemeenten verstandig is om na te gaan of een toegekende voorziening nodig is door een ongeval of iets dergelijks. Voorheen was dit belang kleiner, omdat veel ongevallen nog onder de door convenanten afgekochte periode vielen. Nu zijn er echter veel meer gevallen van schade van na 2018, en valt er dus wat te verhalen. Met dure jaren in het vooruitzicht, hoop ik dat gemeenten voortaan gebruik maken van de mogelijkheden die het regresrecht biedt.
