Werken met geregistreerde professionals
Eerst wat meer over de verplichting zelf. Aanbieders van jeugdhulp en jeugdbescherming moeten verantwoorde hulp verlenen. Deze verplichting is uitgewerkt in de ‘norm van de verantwoorde werktoedeling‘. Onderdeel daarvan is dat aanbieders van jeugdhulp en jeugdbescherming/reclassering moeten werken met professionals die geregistreerd staan in het Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ) of BIG-register.
Iedereen zal het ermee eens zijn dat de aanbieders ‘verantwoorde hulp’ moeten verlenen. Maar is iedereen het ook eens met het feit dat hier een registratie voor nodig is? Wie bijvoorbeeld naar ‘SKJ-registratie’ zoekt op sociale media, ziet al snel dat meerdere mensen vinden van niet.
Problematiek bij registratie
Wat vinden zij dan precies? Een mening die vaak terugkomt is dat een registratie (te) veel regeldruk en administratie met zich meebrengt. Je moet voor een (her)registratie de nodige documenten aanleveren. Denk aan diploma’s, een VOG, maar ook verschillende reflectie- en intervisieverslagen. Het is niet zo dat je jezelf registreert en er dan zonder extra handelingen weer jaren tegenaan kan.
Ook voelen sommigen zich buitengesloten door de plicht om te werken met geregistreerde professionals. Het gaat hierbij om hulpverleners met een mbo-achtergrond. Zij komen (zonder bijscholing) bijvoorbeeld niet in aanmerking voor een SKJ-registratie. Dit terwijl zij mogelijk al wel jaren ervaring hebben in de jeugdzorg.
Grootte van groep niet geregistreerde professionals
Is de groep die tegen bovenstaande punten aanloopt groot? Het ministerie van VWS liet onderzoek doen naar de omvang van jeugdprofessionals met en zonder SKJ- of BIG-registratie. De jeugdbescherming en -reclassering zijn hierbij niet meegenomen. Uit het onderzoek blijkt dat 20% van de jeugdprofessionals géén registratie heeft. Die groep bestaat voor het grootste deel uit de professionals met een mbo-achtergrond. Verder zijn vaktherapeuten aanzienlijk vertegenwoordigd in deze groep.
Situatie gemeenten
Ervaren alleen de hulpverleners knelpunten door de registratieplicht? Ook gemeenten stoeien soms met de plicht te werken met geregistreerde professionals bij inkoop of toekenning van een jeugdhulp, bijvoorbeeld via een pgb. Dit is met name het geval wanneer zij (mogelijk) willen afwijken van die plicht. Het Besluit Jeugdwet biedt namelijk de mogelijkheid om hiervan af te wijken.
Het is dus niet zo dat je volgens de wet strikt alleen mag werken met geregistreerde medewerkers. Gemeenten kunnen van de registratieplicht afwijken wanneer de inzet van een niet geregistreerde professional in een specifieke situatie niet afdoet aan de kwaliteit, of wanneer dit zelfs noodzakelijk is voor de kwaliteit. Ook kunnen niet geregistreerde professionals taken overnemen van geregistreerde professionals als zij werken onder hun verantwoordelijkheid. Het Kwaliteitskader Jeugd werkt uit wanneer afwijken wel en niet mogelijk is. Uiteindelijk blijft het echter maatwerk. Je kijkt altijd naar de individuele situatie.
Registratie, tenzij…
Dat niet zwart-wit vastligt wanneer nu wel of niet een registratie verplicht is, kan het voor gemeenten lastig maken hoe hier nu mee om te gaan. Zeker nu de medewerkers in de toegang zelf ook al zo’n registratie moeten hebben. Veel gemeenten kozen er voorheen dan ook voor om zich strikt vast te houden aan de registratieplicht. Uit het eerdergenoemde onderzoek blijkt echter dat er inmiddels een verschuiving plaatsvindt. Gemeenten verdiepen zich steeds meer in de norm van verantwoorde werktoedeling. Beetje bij beetje weten zij de afweging rondom het afwijken van de registratieplicht beter te maken, en maken hier dus ook vaker gebruik van.
Het helpt dat er steeds meer aandacht voor de mogelijkheid tot afwijken is. Zo ontwikkelde het SKJ bijvoorbeeld de ‘SKJ of SK-nee test’. Die test is in mijn ogen misschien wat kort door de bocht, maar kan gemeenten wel een eerste handvat bieden bij het afwegen of de inzet van een geregistreerde professional noodzakelijk is. Het kan ze ertoe zetten om in het Kwaliteitskader Jeugd te duiken en met behulp daarvan de juiste keuzes te maken.
Vergeet de voordelen niet
Ondanks de mogelijkheid om van de plicht met geregistreerde professionals te werken af te wijken, blijft een registratie echter wel het uitgangspunt. Afwijken van de registratieplicht is een uitzondering. Ik denk dat dit een goede basis is. Een registratie heeft namelijk ook voordelen.
Je waarborgt hiermee dat alleen professionals met de vereiste papieren en ervaring aan de slag kunnen op plekken waar je wil dat ze zo’n achtergrond hebben. Verder zijn geregistreerde professionals verplicht om (relevante) scholing te blijven volgen. Zo worden ze als het ware gedwongen op de hoogte te blijven van relevante ontwikkelingen in hun vakgebied. Daarnaast biedt de registratie een jeugdige of ouder de mogelijkheid om via het tuchtrecht een klacht in te dienen over eventueel niet-professioneel handelen van de hulpverlener.
Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker.
Bij de gemeenten zien we dus een positieve ontwikkeling. Zij lijken minder problemen te ervaren bij de toepassing van de norm van verantwoorde werktoedeling. Ondanks deze ontwikkeling en de in mijn ogen grote voordelen kan ik me voorstellen dat de verplichting te werken met geregistreerde professionals voor hulpverleners soms vervelend kan zijn. Ik snap bijvoorbeeld dat de administratie bij een (her)registratie geen pretje is. Ik kan dan ook niet anders dan hopen dat de administratieve lasten in ieder geval verminderd zullen worden.
Meer weten?
Wilt u als gemeente op de hoogte blijven van alle actuele ontwikkelingen op het gebied van de Jeugdwet, Schuldhulpverlening, de Participatiewet of de Wmo? Neem dan een abonnement op onze Kennisbanken Schulinck Jeugd, Schulinck Schuldhulpverlening, Schulinck Participatiewet en/of Schulinck Wmo.