De wereld van cryptocurrency is geen ongrijpbare techneutenbubbel meer. Het is inmiddels een serieus beleggingsobject voor een breed publiek. Steeds meer mensen, vooral jongeren, bezitten crypto. Sommigen zien het als een investering, anderen als een manier om snel geld te verdienen. Dit brengt nieuwe uitdagingen met zich mee voor schuldhulpverleners. Hoe ga je om met schulden als iemand naast fysieke bezittingen ook virtuele activa heeft die voortdurend in waarde schommelen?

Crypto = vermogen

Net als aandelen, valt crypto onder vermogensbestanddelen. Als een cliënt cryptomunten bezit, dan vallen deze in de boedel en moeten ze worden ingezet om schuldeisers te betalen. Toch gebeurt het regelmatig dat crypto ‘vergeten’ wordt. Dit kan grote gevolgen hebben.

Als een schuldeiser achteraf ontdekt dat een cliënt vermogen heeft verzwegen, kan de schuldregeling worden ontbonden, zelfs jaren na afronding. Alle schulden herleven en de cliënt mag opnieuw beginnen. Dat is natuurlijk niet het doel.

Daarom is het belangrijk dat de cliënt openheid van zaken geeft. Is er cryptobezit, dan moet dat worden aangegeven. De cliënt heeft de plicht deze informatie te verstrekken. Maar het is uiteraard ook belangrijk dat je alert bent op de signalen van cryptobezit.

Hoe signaleer je crypto

Cryptovaluta worden gekocht via online platforms en opgeslagen in digitale wallets. In de wallet is zichtbaar hoeveel cryptomunten iemand bezit en wat de transactiegeschiedenis is. Sommige platforms tonen de actuele waarde in euro’s of dollars, maar bij andere moet dit apart worden opgezocht.

Bankafschriften kunnen een indicatie geven van cryptohandel, bijvoorbeeld door stortingen naar of opnames van cryptoplatforms. Dit is echter niet altijd het volledige beeld. Als een cliënt een offline wallet gebruikt of een prepaid-dienst gebruikt dan wordt het lastiger om het bezit vast te stellen. Toch blijft de hoofdregel hetzelfde: alles wat te gelde kan worden gemaakt, valt in de boedel.

Speculatie en volatiliteit horen bij crypto, maar bij schuldhulp mag je voor zekerheid gaan

Hoe handel je als er crypto is

Is er crypto dan is het aan te raden om als volgt te handelen:

1. Verplichting opleggen om de crypto te verkopen

De crypto moet verkocht worden, ongeacht winst of verlies op de inleg. Leg je cliënt de verplichting op om de crypto te verkopen. Liefst zo snel mogelijk.

2. Verkoop afronden vóór aanbod aan schuldeisers

Het verkopen van de crypto voordat je een aanbod aan de schuldeisers doet heeft meerdere voordelen:

  • Schuldeisers kunnen zien welk vermogen in de boedel komt
  • Discussies over waardestijgingen of -dalingen worden voorkomen
  • Er hoeft later in het traject geen verkoopmoment meer te worden bepaald, wat voor duidelijkheid zorgt

Crypto aankopen tijdens de schuldregeling? Geen goed idee

Cliënten mogen hun Vtlb uiteraard besteden zoals zij dat willen. Dat betekent dus ook dat zij daarmee crypto mogen kopen. Er zijn dan echter wel een aantal aandachtspunten.

Ten eerste is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken met de schuldeisers over de vraag of de waardevermeerdering van de crypto moet worden ingebracht in de boedel of dat cliënt deze zelf mag houden. Zonder deze duidelijke afspraken kan er discussie ontstaan met de schuldeisers over de inbrengverplichting. Een verschil van mening op dat vlak kan de gehele schuldregeling in gevaar brengen. Ook de vraag wanneer de cliënt bij een koerswinst zijn crypto moet verkopen kan onderwerp zijn van discussie.

Daarnaast zal de cliënt een strikte administratie moeten bijhouden. Want of de winst nu wel of niet in de boedel valt, hij zal aan moeten tonen waar het extra vermogen dat op zijn bankrekening staat vandaan komt. Ook de ontwikkeling van het vermogen over de tijd zal hij zichtbaar moeten maken. Dit betekent dat elke transactie – van in- en uitstappen tot koersontwikkelingen en eventuele waardestijgingen – nauwkeurig moet worden vastgelegd.

In de praktijk kan dit een lastige opgave zijn. Dit legt niet alleen een grote druk op de cliënt, maar maakt ook de controle voor schuldhulpverleners op het nakomen van de verplichtingen van de schuldregeling een stuk ingewikkelder.

Duidelijke regels voorkomen problemen

Cryptobezit hoeft geen probleem te zijn in de schuldhulpverlening, zolang het vanaf het begin transparant wordt aangepakt. De regel is simpel: levert het geld op? Dan moet het verkocht worden. Alles wat waarde heeft en te gelde kan worden gemaakt, is immers onderdeel van de aflossingsverplichting.

Een schuldeiser heeft niets aan een belofte dat een schuld wordt afgelost zodra ‘de Dogecoin weer stijgt omdat een miljardair er een meme over post’. Speculatie en volatiliteit horen bij crypto, maar bij schuldhulp mag je voor zekerheid gaan.

De oplossing ligt in duidelijke en consequente afspraken:

  • Verkoop crypto direct bij de start van de schuldregeling. Zo wordt discussie over waardeveranderingen voorkomen
  • Benadruk de inlichtingenplicht bij je cliënt en leg goed uit wat de gevolgen zijn van het niet delen van informatie
  • Raad crypto-aankopen af tijdens de schuldregeling.

 

Wgs in de praktijk

Bent u dagelijks bezig met schuldhulpverlening en wilt u meer weten over de mogelijkheden die de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) en het gemeentelijk beleid u biedt? Kom dan naar de cursus Wgs in de praktijk!