Klopt dat? Welke voorzieningen zijn eigenlijk bedoeld voor mensen met een beperking?
Wetsgeschiedenis algemeen gebruikelijk
Artikel 2.3.5 lid 3 Wmo 2015 bepaalt, voor zover hier van belang, dat een gemeente een maatwerkvoorziening verstrekt, tenzij een cliënt de beperkingen met een algemeen gebruikelijke voorziening kan verminderen of wegnemen. De Memorie van Toelichting (MvT) noemt als voorbeelden van algemeen gebruikelijke voorzieningen de fiets, schoonmaakmiddelen, een wandelstok en een eenvoudige rollator.
Door CRvB geformuleerde voorwaarden voor algemeen gebruikelijk
In de vaak geciteerde uitspraak van eind 2019 stelde de CRvB opnieuw de voorwaarden voor ‘algemeen gebruikelijk’ vast. Nieuw was de financiële toets van betaalbaarheid op minimumniveau. Een van de al langer gehanteerde voorwaarden is dat een product, dienst of andere voorziening niet specifiek bedoeld is voor personen met een beperking.
Wetsgeschiedenis Wmo 2015 en beleid strookt niet met jurisprudentie
Onze wetgever vindt een rollator of wandelstok dus algemeen gebruikelijk. In verschillende Wmo-verordeningen trof ik nog andere algemeen gebruikelijke voorzieningen aan. Zoals een aangepaste box, douchestoel, toiletstoel, rolstoeltraining en rolstoelhandschoenen.
Maar hoe zou de CRvB daarover denken? Ik heb nog nooit iemand voor de lol met een rollator zien lopen of een toiletstoel zien gebruiken. Deze zijn juist specifiek bedoeld voor mensen met een beperking. Kunnen deze dan algemeen gebruikelijk zijn? Ik verwacht dat de CRvB met de door zichzelf gestelde voorwaarden in het achterhoofd niet anders kan dan bepalen dat een toiletstoel of rollator niet algemeen gebruikelijk zijn. Want wat specifiek bedoeld is voor iemand met beperkingen, kan nooit algemeen gebruikelijk zijn.
Een toiletstoel kan niet algemeen gebruikelijk zijn, want deze is specifiek bedoeld voor mensen met een beperking
Specifiek bedoeld voor mensen met een beperking
Terug naar de uitspraak van de Rechtbank Den Haag. Deze ging over wandbeugels en drempelhulpen. Deze zijn volgens de Rechtbank niet specifiek bedoeld voor mensen met een beperking. Bij de wandbeugel kan ik me daar wat bij voorstellen. Ik heb ook een wandbeugel bovenaan de trap naar de kelder; oud huis, steile trap, ik wil niet van de trap vallen.
En de drempelhulp? Wie anders dan iemand met beperkingen gebruikt een drempelhulp? Misschien een ouder met een klein kind, om de kinderwagen makkelijker naar binnen te rijden? Een andere situatie kan ik me niet bedenken. En dus vraag ik me af of een drempelhulp algemeen gebruikelijk kan zijn.
Hoe zit dat dan met bijna eenzelfde situatie, een drempelloos huis? Handig en noodzakelijk als je rolstoelgebonden bent. Maar in deze tijd bouwen veel mensen hun huis zonder drempels. Omdat de vloer dan in de verschillende kamers kan doorlopen. Omdat het gemakkelijker schoonmaken is zonder al die hoekjes en randjes bij de drempels. Omdat het gewoon chique staat. Is een drempelloos huis dan wel of niet specifiek bedoeld voor mensen met een beperking?
Hieruit blijkt maar weer dat het helemaal niet zo gemakkelijk is om vast te stellen welke middelen, diensten of aanpassingen bedoeld zijn voor mensen met een beperking.
In de loop van de tijd niet meer alleen specifiek voor mensen met een beperking
Het gebruik van hulpmiddelen kan ook veranderen in de loop van de tijd. Neem de bezorgservice van boodschappen. Ooit bedoeld voor mensen die de boodschappen niet zelf mee naar huis konden nemen. Als extra service van de plaatselijke supermarkt voor mensen in de buurt. En nu verworden, mede door de Corona-periode, tot een service voor mensen met weinig tijd. Of die niet besmet wilden worden. Of voor wie een hekel heeft aan boodschappen doen. Of mensen met een beperking. En daarmee is een bezorgservice algemeen gebruikelijk geworden.
Specifiek voor mensen met een beperking, een niet te vergeten voorwaarde
Ik zie dat in procedures over een al dan niet algemeen gebruikelijke voorziening, het geschil vaak draait om de betaalbaarheid. Maar alvorens daaraan toe te komen, moet je eerst beoordelen voor wie een voorziening bedoeld is. Is het daadwerkelijk gemaakt voor iedereen? Of is het toch bedoeld voor mensen die vanwege hun beperking een extra of aangepaste voorziening nodig hebben? Want in dat geval kan het nooit algemeen gebruikelijk zijn. En dus moet de gemeente dit op grond van de Wmo vergoeden. Ongeacht de prijs.
Wil je meer weten over algemeen gebruikelijke voorzieningen? Neem een abonnement op onze Kennisbank Wmo! Ook in onze opleiding Specialist Wmo komt het onderwerp ‘algemeen gebruikelijk’ uitgebreid aan de orde.