Om de neergang van de biodiversiteit wereldwijd een halt toe te roepen, moet drastisch worden ingegrepen in de manier waarop mensen voedsel produceren en consumeren, waarschuwt het Wereld Natuur Fonds (WWF). In de nieuwste editie van het Living Planet Report becijfert de organisatie een dramatische achteruitgang van de soortenrijkdom.
Populaties van gewervelde dieren (zoogdieren, vogels, amfibieën, reptielen en vissen) zijn gemiddeld met 68 procent gekelderd tussen 1970 en 2016, aldus de natuurorganisatie. In zoetwatergebieden, zoals rivieren, is de afname van soorten met 84 procent het sterkst. Belangrijkste oorzaak van de neergang is het verlies van leefgebieden, die worden ontbost en opgeofferd voor landbouwgrond. Daarna volgen overexploitatie, zoals overbevissing, de verspreiding van invasieve exoten (diersoorten die ergens van nature niet thuishoren), vervuiling en klimaatverandering.
Geografisch is de soortenrijkdom in Latijns-Amerika de laatste decennia het meest gedaald volgens het rapport, waaraan zo’n 130 wetenschappers een bijdrage leverden.
Astronaut en WWF-ambassadeur André Kuipers zag tijdens zijn verblijf in het ruimtestation ISS van bovenaf hoe de mens alomtegenwoordig is. “Het is heel dubbel: aan de ene kant is het een genoegen om naar onze prachtige planeet te kijken, maar je ziet ook dat er wel heel veel mensen wonen.” En die gaan vaak niet goed om met de aarde. Kuipers wijst op satellietfoto’s van enorme rookpluimen boven Sumatra, Australië en de Amazone, afkomstig van al dan niet bewust aangestoken bosbranden. Het deed hem beseffen: “Dit is alles dat we hebben, hier moeten we het mee doen. De aarde is ons ruimteschip, daar moeten we heel zuinig op zijn.”
Directeur Kirsten Schuijt van WWF Nederland legt ook een verband tussen de manier waarop mensen met de natuur omspringen en het uitbreken van pandemieën. “Mensen komen voortdurend heel dicht bij de natuur. Daardoor kunnen virussen sneller overgaan van dieren op mensen.” Omdat mensen zo nauw met elkaar verbonden zijn en volop de wereld over reizen, kon het coronavirus zich zo snel verspreiden. Het zou beter zijn als we de natuur meer met rust laten, vindt Schuijt.
Schuijt benadrukt dat mensen niet alleen de grootste veroorzaker zijn van de problemen, maar ook onderdeel kunnen zijn van de oplossingen. Dat is ook in ons eigen belang: “Mens en natuur zijn onderdeel van hetzelfde systeem.” Om het tij te keren, zouden mensen moeten stoppen met het platbranden van natuur om plaats te maken voor landbouwgebieden en de bestaande landbouw moeten verduurzamen. Daarnaast hamert het WWF op het tegengaan van klimaatverandering en voedselverspilling.