Minister Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) heeft een wetsvoorstel ingediend dat burgers de optie geeft taken over te nemen van de gemeente of een andere lokale overheid. Als inwoners bijvoorbeeld een beter plan hebben om een park te onderhouden of een zwembad te beheren, dan mogen ze het werk van de gemeente op zich nemen.
Het kabinet hoopt dat lokaal beleid beter wordt als burgers meer worden betrokken bij de uitvoering ervan. Op dit moment hebben burgers alleen inspraak als een wet in de maak is. Inwoners kunnen hun gemeente, provincie of waterschap verzoeken een taak over te nemen omdat zij denken dat ze het beter kunnen – al dan niet met budget – zo staat in het wetsvoorstel.
Lokaal bestaan er al voorbeelden van hoe burgers gebruik hebben gemaakt van dit zogenoemde ‘uitdaagrecht’. Zo wordt in Bodegraven-Reeuwijk een zwembad opengehouden door vrijwilligers. Bruins Slot wil duidelijker maken dat zulke opties bestaan door deze in een wet op te nemen.
Gemeentes mogen een plan terzijde schuiven of veranderen als ze het er niet mee eens zijn. Want niet alle overheidstaken kunnen aan burgers worden overgelaten, zegt een woordvoerder van Bruins Slot. Zij kunnen misschien een zwembad beheren, maar geen politietaken overnemen.
Het idee van uitdaagrecht leeft al langer. Verschillende provincies en gemeenten bieden al opties hiertoe. PvdA en de ChristenUnie opperden in 2016 in een initiatiefnota om dit ook landelijk te regelen. Later zijn ook burgers en experts uitgenodigd door de Tweede Kamer om hier hun mening over te geven. Recentelijk is nog een motie aangenomen in de Kamer om te onderzoeken of burgers en ondernemers mee kunnen denken over natuurherstel en stikstofvermindering in hun buurt.