Het verbouwen van bestaande panden kan een aanzienlijke bijdrage leveren aan het oplossen van het woningtekort in Nederland. Tot eind 2030 moet het met de huidige regelgeving mogelijk zijn om zo 100.000 tot 120.000 extra woningen te realiseren, schat het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in een onderzoek. Dat potentieel kan nog met circa een kwart worden vergroot door verbouwingen te stimuleren met gerichte subsidies en regels die nu in de weg zitten aan te passen.
Het EIB noemt drie manieren waarop bestaande gebouwen gebruikt kunnen worden voor nieuwe woningen: splitsen, optoppen en transformeren. Bij het splitsen van woningen wordt een grote woning in kleinere woningen opgedeeld. Optoppen betekent het toevoegen van extra verdiepingen op bestaande gebouwen. Met transformeren bedoelen de onderzoekers dat voormalige kantoren, scholen en andere panden worden omgevormd tot woningen. In alle drie de categorieën is er volgens de studie nog veel onbenut potentieel. Optoppen gebeurt bijvoorbeeld nog nauwelijks, terwijl daar wel volop mogelijkheden voor zijn.
Opdrachtgever voor het onderzoek was Natuur & Milieu. De milieuorganisatie is positief over het verbouwen van bestaande panden, omdat dit niet alleen extra woonruimte oplevert, maar ook relatief duurzaam is. Zo is geen extra grond nodig en ligt het materiaalgebruik veel lager dan bij nieuwbouw. De CO2-uitstoot die samenhangt met de productie van materialen, ligt volgens het rapport 50 tot 85 procent lager bij het verbouwen van panden dan bij nieuwbouw.
Volgens directeur Marjolein Demmers van Natuur & Milieu heeft de overheid nog te weinig aandacht voor de voordelen van dit soort verbouwingen en ligt de focus nog “te eenzijdig” op nieuwbouw. “Met slim beleid kunnen er op korte termijn heel wat woningzoekenden blij worden gemaakt”, concludeert zij.
De overheid wil dat er tot en met 2030 ruim 900.000 woningen bijkomen. Nieuwbouw vormt daarvan de hoofdmoot. Volgens CBS-cijfers werden vorig jaar ruim 73.000 nieuwe woningen gebouwd. Door onder meer transformatie en splitsing kwamen er bijna 15.000 woningen bij. Dat kunnen er volgens het EIB en Natuur & Milieu een stuk meer worden als de overheid het aantrekkelijker maakt. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door subsidies die nu voor nieuwbouw bestaan ook open te stellen voor het ombouwen of uitbouwen van bestaande panden. Of door regels die het splitsen van woningen ontmoedigen voor bepaalde wijken te versoepelen.