Je kunt overstromingen zoals in juli 2021 in Zuid-Limburg niet voorkomen, wel de schade en risico’s verkleinen. Dat kan onder meer door niet meer te bouwen in gebieden waar verhoogde kans op overstromingen bestaat, te voorkomen dat de bodem nog verder versteend wordt, een goede crisisbeheersing, en het bewustzijn van de risico’s bij inwoners te vergoten, zodat die weten wat hen te doen staan als het water komt. Dat zijn enkele van de voornaamste adviezen aan provincie en Waterschap Limburg uit een watersysteemanalyse van kennisinstituut Deltares, gepresenteerd tijdens een webinar donderdag.
Deltares adviseert ook om over de grens te kijken om daar zoveel mogelijk water vast te houden bij hevige regenval. Het meeste water kwam daar vandaan.
Het rapport volgt op de overstromingen in de zomer van 2021 van met name de Geul, de Roer en de Geleenbeek die onder meer enorme schade aanrichtten in Valkenburg en Meerssen als gevolg van extreme neerslag. In Zuid-Limburg vielen geen dodelijke slachtoffers, maar dat had wel kunnen gebeuren, aldus Deltares. Dat maakt het nemen van maatregelen extra urgent.
Niet alle overlast valt te voorkomen, schrijft Deltares, maar door een reeks aan maatregelen kan de overlast wel worden beperkt. “Niets doen is geen optie”, zegt een onderzoekster van Deltares.
“Het landelijk gebied in Zuid-Limburg neemt veel water op. Dit komt door de aanwezige bodem en de begroeiing, zoals gras en bossen, die veel water opnemen en laten intrekken als een soort spons. De sponswerking is heel belangrijk geweest en moeten we dus behouden. Er valt echter nog winst te behalen met het vergroten van de sponswerking. Daarvoor is het belangrijk om ook over de grens te kijken naar mogelijkheden om water vast te houden.”
Deltares adviseert vijf typen maatregelen, uiteenlopend van water vasthouden in hoger gelegen gebied tot water bergen en keringen. Maatregelen als water vasthouden bij de bron, minder verharding van de bodem, meer natuur, inzetten op natuurlijke landbouw en regenpijpen afkoppelen van het riool. Naast stikstof moet bij bouw ook naar water gekeken worden, bleek tijdens het webinar. De schade door de overstromingen in juli 2021 wordt geraamd op minstens 433 miljoen euro. Wat de vereiste maatregelen gaan kosten, moet nog onderzocht worden.