De derde en laatste ronde proeftuinen aardgasvrije wijken gaat op 2 juli van start. Gemeenten kunnen tot en met 1 november 2021 een rijksbijdrage hiervoor aanvragen. In de derde ronde behoren stapsgewijze oplossingen waarmee veel CO2 bespaard kan worden ook tot de mogelijkheden. Isoleren moet onderdeel van de aanpak zijn. Behalve uitvoeringsgereedheid en betaalbaarheid is het borgen van draagvlak en betrokkenheid van bewoners een belangrijke voorwaarde. Dit mede naar aanleiding van het onderzoek naar bewonerstevredenheid in proeftuinwijken.
Er is maximaal 50 miljoen beschikbaar voor de nieuwe proeftuinen. In het eerste kwartaal van 2022 wordt de selectie bekend gemaakt.
Vooral lage temperatuur warmtenetten en all-electric oplossingen
Het Programma Aardgasvrije Wijken omvat proeftuinen waar geleerd wordt hoe een wijkaanpak aardgasvrij kan worden ingericht en opgeschaald. In de huidige portefeuille van 46 proeftuinen zijn er al voldoende proeftuinen met midden of hoge temperatuur warmtenetten, waterstof en groen gas. Er zijn nog weinig aanpakken met een warmtenet op basis van lagere temperaturen en aanpakken met woningisolatie, al dan niet gecombineerd met een (hybride) warmtepomp. Hier wordt in de derde ronde gericht op uitgevraagd.
Woningisolatie en C02 besparing
Stapsgewijze oplossingen met een groot CO2-besparingspotentieel behoren in de derde ronde tot de mogelijkheden. Dat betekent een gefaseerde aanpak waarbij eerst de gebouwen gereed worden gemaakt voor aansluiting op een duurzame warmtebron door woningisolatie. Dit kan in combinatie met een (hybride) warmtepomp als tussenstap naar aardgasvrij. Hierbij is het van belang dat het eindbeeld (het alternatief voor aardgas) bekend is en dat de wijkgerichte aanpak centraal staat. Er worden zowel proeftuinen gezocht die voor 2030 volledig aardgasvrij als proeftuinen die eerst inzetten op de stapsgewijze aanpak en op middellange termijn (2035-2040) overgaan naar aardgasvrij. Woningisolatie moet altijd onderdeel zijn van de aanpak en gericht op het bereiken van de standaard voor woningisolatie.
Nadruk op betrokkenheid bewoners en betaalbaarheid
In de tweede ronde is al stevig ingezet op een goed uitgewerkt plan voor het betrekken van bewoners. Dit onderdeel wordt aangescherpt in de derde ronde nu gemeenten moeten aangeven hoe zij draagvlak en betrokkenheid van bewoners borgen in hun aanpak. Deze aanscherping komt voort uit het onlangs afgeronde onderzoek naar bewonerstevredenheid in zeven proeftuinen. Daaruit blijkt onder meer dat een goed participatieproces essentieel is voor de tevredenheid. Ook betaalbaarheid, duidelijkheid over het aanbod, wel of geen bewonersinitiatief, en duidelijk, regelmatig informeren is van belang. De meeste bewoners geven de proeftuinwijkaanpak een cijfer tussen 5 en 8. Circa 15% van de bewoners geeft een zeer laag cijfer. Deze groep ziet bijvoorbeeld niet het nut of de noodzaak van het verduurzamen van de woning en de wijk. Dat geeft een gemiddelde waardering van 5,3. In de selectie van de proeftuinen weegt draagvlak dus zwaar mee, net als betaalbaarheid, de kwaliteit van de businesscase en uitvoeringsgereedheid.