Het is een slecht plan om boeren te onteigenen om de stikstofuitstoot terug te dringen. Dat zegt land- en tuinbouworganisatie LTO Nederland in reactie op ingrijpende plannen van het demissionaire kabinet. Haagse bronnen bevestigden na berichtgeving in NRC dat er plannen zijn doorgerekend om de productierechten van boeren en landbouwgrond op te kopen. Bij die laatste optie kunnen boeren worden gedwongen hun grond te verkopen aan de overheid.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) rekende een aantal scenario’s voor het kabinet door. Het plan om de productierechten van boeren op te kopen zou zo’n 9 miljard euro kosten. Als ook de grond zou worden opgekocht, stijgen de kosten naar een geschatte 17 miljard euro. In dat laatste scenario is onteigening van boeren niet uit te sluiten om de stikstofdoelen te halen, stelt het PBL.
LTO laat weten principieel tegen dwang te zijn en wil geen “landjepik” bij de boeren. Volgens de organisatie is het goedkoper en sneller om regelingen op te zetten om boeren uit te kopen en vrijwillig te verplaatsen. “Onteigeningsprocedures duren vele jaren en daarbij zullen we juridisch alles uit de kast halen”, zegt een woordvoerder van LTO.
De boerenorganisatie verwijst naar een plan om de stikstofuitstoot terug te dringen dat het samen met onder meer VNO-NCW, Bouwend Nederland en Natuurmonumenten in mei presenteerde. Dat voorstel zou de overheid tot 2030 jaarlijks zo’n 1,7 miljard euro kosten. Een belangrijk onderdeel van het plan bestaat uit een vergoedingsregeling voor boeren en andere grote uitstoters van stikstof die hun bedrijf vrijwillig willen stoppen of verplaatsen naar een andere locatie. Ook zouden er subsidies moeten komen voor boeren die willen innoveren.
Farmers Defence Force, bekend van protesten en blokkades wegens de stikstofproblematiek, zegt te onderzoeken in hoeverre de onteigening van grond mogelijk is en in hoeverre een demissionair kabinet daartoe is bevoegd. “Het gaat ook om plannen die in ontwikkeling zijn. We willen eerst zien wat ervan waar is”, zegt een woordvoerster. De actiegroep wijst erop dat er ook onduidelijkheid is omdat de Omgevingswet nog niet is ingevoerd. Het ministerie van Binnenlandse Zaken hoopt de wet, die allerlei wetten en regels op het gebied van ruimtelijke ordening en leefomgeving moet bundelen en vereenvoudigen, op 1 juli 2022 te laten ingaan.
Agractie Nederland vindt het onacceptabel dat er plannen worden gemaakt om boeren gedwongen uit te kopen. “Het is voor ons onbespreekbaar boeren, die vaak al generaties lang geworteld zijn in de gebieden, gedwongen te onteigenen”, laat de boerenactiegroep weten. Volgens Agractie blijkt uit onderzoek van ABN AMRO dat Nederlandse boeren de laagste milieu-impact ter wereld hebben. “Boeren hier het werk onmogelijk maken gaat de wereld niet helpen.”