Gemeenten zijn een belangrijke speler in de ruimtelijke ordening, samen met andere partijen. Zij hebben rollen die deels worden bepaald door wet- en regelgeving, en ook deels door gemeenten zelf in te vullen zijn. Een nieuwe handreiking biedt inzicht in hoe gemeenten die rollen effectief kunnen inzetten.
Lees de handreiking Rollen van de gemeente in de ruimtelijke ordening
Schakelen tussen verschillende schaalniveaus
In de ruimtelijke ordening komen diverse landelijke en lokale opgaven samen, zoals woningbouw, mobiliteit, klimaat, natuur en landbouw, en water en bodem. Gemeenten zijn daarin een verbindende schakel tussen lokale keuzes en regionale vraagstukken. Op wijk- en dorpsniveau doen ze dat samen met inwoners en partners. Op regionaal niveau ook met provincies, waterschappen en het rijk.
Samenspel en samenhang van 6 rollen
De handreiking beschrijft 6 rollen van gemeenten in dat speelveld. De inspirator biedt richting, de netwerker en partner bouwen draagvlak en verbinding, de integrator bewaakt de samenhang, en de rechtmatige en beheerder zorgen voor een solide basis en de praktische uitvoering. Per rol beschrijft de handreiking instrumenten, competenties en de relatie met andere stakeholders en inwoners. Ook kunt u doorklikken naar een casus die meer inzicht geeft in de rol.
Welke rol een gemeente oppakt, is afhankelijk van de context en kan veranderen in de tijd. Deze rollen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en kunnen ook gelijktijdig worden ingezet.
Hulpmiddel voor gemeenten
Het document is gericht op professionals die zich bezighouden met lokale ruimtelijke ontwikkeling, zoals beleidsmedewerkers, strategen, gebiedsontwikkelaars, planologen en juristen, en is ook voor bestuurders een relevant hulpmiddel. De handreiking kan bijvoorbeeld ingezet worden als reflectiemiddel of als startdocument voor een gesprek over de eigen rol bij de lokale organisatie van de ruimtelijke ordening. Of om de rolverdeling te bespreken bij het aangaan van partnerschappen met medeoverheden, maatschappelijke partners en inwoners.
Gespreksleidraad voor nationaal overleg
Daarnaast is de handreiking voor de VNG een opening in het gesprek op nationaal niveau. Inzicht in de rollen van gemeenten zal het gesprek over de rolverdeling en spelregels tussen overheden in de ruimtelijke ordening op nationaal niveau ondersteunen. Het overzicht draagt bij aan een sterkere positionering van gemeenten in gesprekken over bovenlokale ruimtelijke vraagstukken. Deze handreiking biedt een stevig fundament voor verdere dialoog, samenwerking en het maken van afgewogen keuzes in rolverdeling binnen de ruimtelijke ordening.