De lucht in Nederland wordt steeds schoner. We realiseren in 2030 47% tot 52% minder gezondheidsschade door schonere lucht. Dat blijkt uit de voortgangsrapportage van het Schone Lucht Akkoord die staatssecretaris Vivianne Heijnen naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Een belangrijke conclusie van het RIVM is dat we met het Schone Lucht Akkoord op koers liggen voor het verbeteren van de luchtkwaliteit.
Staatssecretaris Vivianne Heijnen (Milieu): “Deze voortgangsrapportage laat zien dat we tot 52% minder gezondheidsschade kunnen realiseren in 2030. Ik vind dat we daar trots op mogen zijn, maar het valt of staat wel met de daadwerkelijke realisering van nog veel plannen. Daar blijf ik mij voor inzetten, want schone lucht is letterlijk van levensbelang. Daardoor leven mensen langer én in een betere gezondheid.”
Minder uitstoot
Het RIVM heeft de plannen voor schonere lucht van gemeenten, provincies en het Rijk nu voor het eerst doorgerekend. Per gemeente kan op www.rivm.nl/lucht/sla bekeken worden hoe schoon de lucht nu is en straks wordt dankzij de maatregelen uit het Schone Lucht Akkoord. Concreet gaat het om een vermindering van de uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide door wegverkeer, mobiele werktuigen, landbouw, binnenvaart, industrie en huishoudens. Voorbeelden van maatregelen die uitstoot voorkomen zijn schonere auto’s, elektrische (bouw)machines, walstroom voor schepen en strengere regels voor de uitstoot van industrie. Bij de aftrap in 2020 deden 46 partijen mee. Eind 2021 stond de teller op 100.
47% – 52% gezondheidswinst
Volgens de huidige doorberekende plannen halen we 47% gezondheidswinst in 2030, maar nog niet alle maatregelen konden worden meegenomen omdat zaken nog concreter uitgewerkt moeten worden. Het RIVM schat in dat met onder andere de klimaat- en stikstofplannen we 52% gezondheidswinst behalen in 2030. Bij de voortgangsmeting in 2023 worden de nog ontbrekende maatregelen toegevoegd. Dit is bijvoorbeeld het geval voor een deel van het klimaatbeleid, de stikstofaanpak, het coalitieakkoord en het Fit-for-55 pakket. De meeste winst is te behalen door schoner wegverkeer.
Nieuwe WHO advieswaarden
Bij het opstellen van het Schone Lucht Akkoord is uitgegaan van de advieswaarden uit 2005 van de World Health Organization (WHO) voor de luchtkwaliteit. Deze worden volgens de voortgangsmeting bijna overal in Nederland gehaald in 2030, op een aantal dichtbevolkte of industriële plekken na. Daar komt een aparte gebiedsgerichte aanpak voor. In september 2021 heeft de WHO nieuwe advieswaarden uitgebracht. Het RIVM geeft aan dat deze lagere waarden in 2030 in grote gebieden nog niet gehaald worden. Met name voor fijnstof is dat nog een uitdaging. Om beter zicht te krijgen in de haalbaarheid van de nieuwe WHO-advieswaarden brengt het RIVM voor de zomer in kaart welke aanvullende maatregelen nodig zouden zijn om in 2030 in heel Nederland aan de nieuwste WHO waarden te voldoen.
Buurlanden
Luchtverontreiniging houdt zich niet aan landsgrenzen. Er komt veel verontreinigende lucht uit het buitenland ons land binnen maar onder de streep exporteert Nederland meer vervuiling dan dat er binnenkomt. Nederland zet zich in voor een ambitieus Europees luchtbeleid waarin gezondheid voorop staat. Door het Schone lucht Akkoord werkt Nederland nauwer samen met onze buren België en Luxemburg. Ook zetten we gezamenlijk in op dezelfde ambitieuze doelen in Europese onderhandelingen voor nieuw luchtbeleid. Het gaat Nederland vooral om uitstoot te voorkomen door strengere regels, bijvoorbeeld voor grote staalproducenten zoals Tata Steel, zonder onszelf uit de markt te prijzen. Alle EU lidstaten moeten zich aan dit nieuwe luchtbeleid houden.