8 augustus 2023

Als een eigenaar van een bestaande woning de spouwmuren wil isoleren, moet hij eerst voldoende ecologisch onderzoek laten doen om vast te stellen of er vleermuizen in deze muren kunnen zitten. Die uitspraak (ECLI:NL:RVS:2023:2969) heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op 2 augustus gedaan in een zaak tussen een isolatiebedrijf uit Best en het college van gedeputeerde staten van Utrecht.

De provincie vond dat het bedrijf met zijn werkwijze, bestaande uit onder andere een endoscopisch onderzoek (waarbij met een camera in de spouwmuren wordt gekeken), de zogenoemde zorgplicht uit de Wet natuurbescherming heeft overtreden. Het bedrijf deed op deze manier niet genoeg onderzoek naar de aanwezigheid van vleermuizen in spouwmuren. De provincie legde het bedrijf in 2019 daarom een dwangsom op om deze werkwijze te staken en af te dwingen dat het bedrijf ecologisch onderzoek zou (laten) uitvoeren naar de aanwezigheid van vleermuizen. De Afdeling bestuursrechtspraak komt tot de conclusie dat het isolatiebedrijf met deze werkwijze inderdaad de zorgplicht overtreedt en dat de provincie de dwangsom terecht heeft opgelegd.

Meedenkers

Normaal gesproken maakt de bestuursrechter alleen gebruik van informatie die procespartijen in een rechtszaak aanleveren, maar soms heeft hij behoefte aan meer of andere informatie. In deze zaak spelen verschillende belangen zoals het behalen van klimaatdoelen, financiële belangen van woningeigenaren en ondernemingen, maar ook het beschermen van vleermuizen. Daarom heeft de Afdeling bestuursrechtspraak begin januari 2023 besloten om in deze zaak de zogenoemde amicus curiae-procedure te volgen. Met de inbreng van externe personen en organisaties (meedenkers) wilde de Afdeling bestuursrechtspraak een beter en breder inzicht krijgen in de maatschappelijke gevolgen van de te nemen beslissing en de onderzoeksmogelijkheden naar de aanwezigheid van vleermuizen in spouwmuren.

In totaal hebben 46 personen en organisaties gereageerd, waaronder bedrijven in de isolatiebranche, ecologische onderzoeksbureaus, ministeries, provincies, woningcorporaties, de bouwsector, verenigingen en stichtingen die zich inzetten voor soortenbescherming, verenigingen van woningeigenaren en van gemeenten en individuele personen.

Ontwikkelingen

Uit de reacties van de meedenkers blijkt dat er sinds 2019 veel ontwikkelingen zijn geweest en werkwijzen zijn gevonden voor een grootschaligere aanpak van woningisolatie, waarbij ook de bescherming van vleermuizen wordt betrokken. Deze nieuwe werkwijzen zijn voornamelijk gericht op woningbouwverenigingen en andere partijen die veel woningen in een bepaald gebied bezitten, maar zouden ook voor particulieren uitkomst kunnen bieden. Over deze nieuwe werkwijzen kan de Afdeling bestuursrechtspraak echter geen oordeel geven, omdat deze van een latere datum zijn en geen onderdeel uitmaakten van deze rechtszaak.

Bron: Raad van State