Op 17 maart zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Het komende kabinet staat voor enorme uitdagingen op het gebied van o.a. de energietransitie, woningbouwopgave, ruimtelijke ordening, stikstof, natuur en klimaat. De verbindende factor in deze opgaven is water. Daarom hebben de Unie van Waterschappen en Vewin, de koepelorganisatie van de drinkwaterbedrijven, samen een aanbod (‘Water verbindt’) geformuleerd richting een nieuw kabinet waarin zij zich sterk maken voor een watertransitie.
Nederland staat bekend als Kampioen Water Afvoeren. Voor een land dat voor 60% overstroombaar is, weten we sinds jaar en dag hoe we droge voeten moeten houden. Drie opeenvolgende droge zomers hebben echter aangetoond dat er een mismatch is tussen de beschikbaarheid van water en het watergebruik. Het huidige watersysteem loopt tegen de grenzen aan. De drinkwaterbedrijven en waterschappen willen daarom de transitie naar een klimaatrobuust watersysteem versnellen om daarmee nadelige effecten van droogte zoveel mogelijk te voorkomen. Zij roepen Rijk, provincies en gemeenten op om met ons en de gebiedspartners in de regio werk te maken van de noodzakelijke ruimtelijke keuzes in de boven- en ondergrond voor een duurzame leefomgeving. Ook moeten overheden verbetering van de waterkwaliteit van grond- en oppervlaktewater en de kwaliteit van bronnen voor drinkwater prioriteit geven in hun water- en omgevingsplannen om de doelen van de Kaderrichtlijn Water te kunnen halen.
Sluipende watercrisis
Rogier van der Sande, voorzitter Unie van Waterschappen benadrukt deze noodzaak: “De Tweede Kamerverkiezingen staan dit jaar in het teken van de coronapandemie. We moeten ons alleen blijven beseffen dat er ook een sluipende watercrisis op handen is, die grote veranderingen in de ruimtelijke inrichting van Nederland vraagt. Het steeds extremere weer maakt dat het huidige waterbeheer tegen de grenzen aan loopt. Om ook voor toekomstige generaties leefbaarheid en een hoge levensstandaard veilig te stellen, is het dan ook twee voor twaalf om belangrijke keuzes in het waterbeheer en de ruimtelijke inrichting te maken.”
Peter van der Velden, voorzitter van Vewin, de vereniging van drinkwaterbedrijven: “De drinkwaterbronnen, zowel grond- als oppervlaktewater, staan kwalitatief en kwantitatief steeds verder onder druk door de optelsom van verontreinigingen. Daarom doen we een appel op de politiek om voldoende reserves voor de toekomstige drinkwatervoorziening aan te wijzen, bronnen beter te beschermen en het voortouw te nemen bij de noodzakelijke watertransitie. Anders zadelen we toekomstige generaties op met een minder zekere levering van betrouwbaar drinkwater.”
Kampioen Water Vasthouden
Drinkwaterbedrijven en waterschappen willen een bijdrage leveren aan de transitie door het verkennen en aandragen van integrale oplossingen in de regio, door zelf hoge prioriteit te geven aan het vasthouden van water en door onttrekkingen en aanvullingen van grond- en oppervlaktewater in evenwicht te brengen. Drinkwaterbedrijven dragen bij aan het opstellen van de gebiedsdossiers om de Kaderrichtlijn Water doelen bij de winningen voor drinkwaterproductie te helpen bereiken. De waterschappen investeren de komende jaren ieder jaar 1,7 miljard euro in de zorg voor sterke dijken, voldoende en schoon water om die gewenste transitie in gang te zetten en de omslag te maken naar ook kampioen Water Vasthouden. De waterschappen kunnen het echter niet alleen en zien samen met de drinkwaterbedrijven grote kansen wanneer water als verbindende factor van veel grote maatschappelijke vraagstukken wordt gezien.
Een klimaatrobuust watersysteem
Niet alles kan overal. Deze keuzes moeten gemaakt worden op basis van kansen en bedreigingen voor het watersysteem. De focus ligt op het beter vasthouden van grond- en oppervlaktewater en op het realiseren en behouden van een goede waterkwaliteit. Waterschappen en drinkwaterbedrijven vragen aan de overheden ook gezamenlijk een landelijk regiekader op te stellen voor een geordende ondergrond, gericht op behoud en herstel van de grondwatervoorraad en gekoppeld aan het gebruik van de bovengrond. In hun gezamenlijke aanbod vragen zij een nieuw kabinet, medeoverheden en gebiedspartners om samen een klimaatrobuust watersysteem te realiseren door water sturend te laten zijn voor de ruimtelijke inrichting, water beter vast te houden, zuinig om te gaan met water en de waterkwaliteit te verbeteren én vervuiling te voorkomen.