Van “onmisbaar om de klimaatdoelen te halen” tot “het laatste dat we moeten doen”. Tweede Kamerleden hoorden woensdag deze uitersten over het stoken van biomassa voorbij komen tijdens een hoorzitting met wetenschappers, de energiesector en de milieubeweging.
“Het is een zeer gepolariseerde discussie”, stelde onderzoeker Bart Strengers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) treffend vast. Dat biomassa op lange termijn niet de beste energiebron is, vinden zelfs grote voorstanders. Zij zien het wel als nuttige tijdelijke energiebron, omdat zon, wind en bijvoorbeeld geothermie nu nog te weinig opleveren.
“Hoe haal je de doelen uit het Klimaatakkoord als je het gebruik van biomassa vermindert?”, vroeg voorzitter Medy van der Laan van brancheorganisatie Energie-Nederland zich hardop af. “Dat is een hele lastige.” Volgens haar voldoet de sector aan “de hoogste duurzaamheidseisen” voor biomassa en moeten zeker reststromen worden gebruikt om energie op te wekken. “Het is zonde als je dat niet doet.”
Dat laatste vindt ook emeritus hoogleraar Science, Technology and Society Wim Turkenburg van de Universiteit Utrecht. Hout waar geen ‘hoogwaardige toepassing’ voor is, kan volgens hem prima worden gebruikt om energie mee op te wekken. “Anders wordt het gewoon verbrand of ligt het maar te rotten.” Volgens Turkenburg overdrijven sommige critici. “Het beeld dat nu hele bossen worden gekapt om naar hier te worden verscheept als biomassa is onjuist en misleidend.”
Toch zijn reststromen niet toereikend om aan de groeiende vraag naar biomassa te voldoen, werpen tegenstanders tegen. “Er is momenteel geen enkel land met een volledig hernieuwbare energievoorziening dat duurzaam geproduceerd brandhout over heeft”, stelt Milieudefensie. De vrees is dat biomassa wel degelijk bijdraagt aan ontbossing. PBL-onderzoeker Strengers zei daarvan nog geen bewijs te hebben gezien. Hij schat wel in dat de Baltische staten, waar veel stookhout vandaan komt, “aan de bovengrens van hun productiecapaciteit” zitten.
Zeker is dat het stoken van biomassa luchtvervuiling en CO2-uitstoot veroorzaakt. “Het laatste dat we moeten doen, is biomassa gebruiken voor energie”, zei emeritus hoogleraar Evolutionaire Ecologie Louise Vet. Ze hield de Kamerleden voor dat “we nog maar tien jaar hebben” om de CO2-uitstoot drastisch te verlagen en de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad. “Wanneer valt dit kwartje eindelijk?”
Miljarden aan subsidies die nu worden uitgegeven aan biomassa, kunnen veel beter worden gestoken in écht duurzame bronnen, vindt Vet, die is verbonden aan de universiteit van Wageningen. Op kortere termijn kan wat haar betreft nog aardgas worden gebruikt. Ook daar zitten weer haken en ogen aan, zeiden andere sprekers. Afhankelijkheid van exportlanden als Rusland bijvoorbeeld.