Kostenverhaal onder de Omgevingswet

16 juli 2024 Omgevingsrecht, Omgevingswet

Tekst uit Infographic:

Schulinck Omgevingsrecht

Kostenverhaal onder de Omgevingswet

Wat is Kostenverhaal?

Kostenverhaal is het verrekenen van kosten die de gemeente maakt die komen kijken bij een ruimtelijk plan dat een private partij ontwikkelt.

Denk aan: voorzieningen van openbaar nut (straten, riolering, verlichting, parkeerplaatsen, kabels en leidingen, waterberging) en ambtelijke kosten voor beoordelen en wijzigen plan.

Juridische grondslag: artikel 13.11 Omgevingswet

Wanneer is kostenverhaal verplicht?

Is er sprake van een:

• BOPA
• Wijziging omgevingsplan
• Projectbesluit

(Deze planologische besluiten bieden een basis voor kostenverhaal.)

Nee: Geen verplicht kostenverhaal.
Ja: Ga door naar de volgende stap.

Is sprake van een activiteit waarvoor kostenverhaal verplicht is?

(Check artikel 13.11 lid 1 Omgevingswet en artikel 8.13 Omgevingsbesluit)

Voorbeelden:

• De (ver)bouw van een of meer gebouwen met een woonfunctie
• De bouw van een gebouw met ten minste 1.000 m² bruto-oppervlakte

Nee: Geen verplicht kostenverhaal.

Wat kan wel?

• Verhaal nadeelcompensatie (artikel 13.3c Omgevingswet).
• Financiële bijdrage op basis van een omgevingsvisie of programma (artikel 13.22
• Omgevingswet jo. 8.20 Omgevingsbesluit).
• Financiële bijdrage voor kwaliteit van de fysieke leefomgeving, op grond van een omgevingsplan (artikel 13.23 Omgevingswet jo. 8.21 Omgevingsbesluit).

Ja: Ga door naar de volgende stap.

Is sprake van verhaalbare kosten?

(Check artikel 8.15 Omgevingsbesluit en Bijlage IV Omgevingsbesluit: deze bevatten de kostensoortenlijst.)

Voorbeelden:

• Kosten aanleg wegen, infrastructuur, groen, kosten bodemsanering
• Kosten voor vaststelling omgevingsplan, BOPA of projectbesluit

Nee: Geen verplicht kostenverhaal.

Ja: Ga door naar de volgende stap.

Ziet het bevoegd gezag in dit geval af van kostenverhaal?

(Check artikel 8.14 Omgevingsbesluit: in 3 gevallen kan het bevoegd gezag beslissen om kosten niet te verhalen.)

Voorbeelden:

• Verhaalbare kosten zijn lager dan €10.000,-.
• Er zijn alleen kosten voor aansluiting op openbare ruimte en nutsvoorzieningen.

Nee: Volledig kostenverhaal.

Mits:

• Toerekenbaar aan gebiedsontwikkeling.
• Proportioneel in verhouding tot het profijt.

Ja: Geen verplicht kostenverhaal.

Hoe?

1. Privaatrechtelijk (voorkeur!)

Gemeente en initiatiefnemer sluiten een overeenkomst (artikel 13.13 Ow).

Voordelen:

• Ruime mate contractsvrijheid
• Afspraken op maat

2. Publiekrechtelijk

Bevoegd gezag neemt regels kostenverhaal op in omgevingsplan. Deze kosten worden geïnd via een kostenverhaalsbeschikking (artikel 13.18 Ow).

Kostenverhaal met tijdvak
(artikel 13.14 Ow)

= voor gebiedsontwikkeling waarbij eindbeeld vastligt tijdens opstellen besluit.

Voordelen:

• Kan ook bij een BOPA
• Er mogen meer kosten verhaald worden dan bij kostenverhaal zonder tijdvak

Kostenverhaal zonder tijdvak
(artikel 13.15 Ow)

= voor meer ‘organische’ gebiedsontwikkeling waarbij eindbeeld niet vastligt.

Voordeel:

• Geeft meer flexibiliteit

Let op: alleen mogelijk bij wijziging omgevingsplan!

Er geldt een verbod om de activiteiten te verrichten voordat de kosten zijn betaald door initiatiefnemer (artikel 13.12 Ow).

Heeft u nog vragen?
De makers van deze infographic werken ook aan de online kennisbank Schulinck Omgevingsrecht. Hier staat alle verdere informatie die u moet weten over dit onderwerp. Stel ook uw vragen aan onze helpdesk.

Lees meer op Schulinck Omgevingsrecht